Η οργάνωση Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα και το Αλβανικό Συμβούλιο Μέσων Ενημέρωσης δημοσίευσαν σήμερα ένα πακέτο συστάσεων για την προστασία των δημοσιογράφων στην Αλβανία, για τη διασφάλιση του δικαιώματος στην πληροφόρηση και ένα ανεξάρτητο, πλουραλιστικό και αξιόπιστο τοπίο των μέσων ενημέρωσης.
Η πρωτοβουλία ελήφθη επειδή, όπως εκτιμά η οργάνωση RSF, το επίπεδο ελευθερίας του Τύπου στην Αλβανία είναι ένα από τα χαμηλότερα στην Ευρώπη και επιδεινώνεται εδώ και πολύ καιρό.
Η Αλβανία κατατάσσεται στην 99η θέση μεταξύ 180 χωρών στον Παγκόσμιο Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου, που δημοσιεύτηκε από τους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα τον Μάιο του 2024, και τελευταία στην περιοχή σε σύγκριση με τις χώρες της περιοχής των Βαλκανίων.
Στον οδηγό που δημοσιεύτηκε σήμερα κατά τη διάρκεια μιας διαδικτυακής συνέντευξης Τύπου, προτείνεται για την προστασία των δημοσιογράφων, η Αλβανία να ενισχύσει τους νόμους για να αντιταχθεί στις καταχρηστικές αγωγές SLAPP εναντίον τους, απαιτώντας η καταγγελία να περάσει από μηχανισμό αυτορρύθμισης πριν εξεταστεί από δικαστήριο.
"Η διαδικασία ένταξης στην ΕΕ προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία για την Αλβανία να βελτιώσει τη νομοθεσία και τα πρότυπα ελευθερίας του Τύπου προκειμένου να υποστηρίξει αποτελεσματικά την ελεύθερη, ανεξάρτητη και αξιόπιστη δημοσιογραφία στη χώρα", ανέφερε η κοινή δήλωση της RSF και της KSHM.
Το έγγραφο προτείνει επίσης την αναθεώρηση των νόμων για την προστασία του απορρήτου των πηγών των μέσων ενημέρωσης έναντι παράνομων προσπαθειών ανακάλυψης και θυματοποίησής τους, καθώς και την έγκριση ενός εθνικού σχεδίου δράσης για την ασφάλεια των δημοσιογράφων σύμφωνα με τις συστάσεις της Συμβούλιο της Ευρώπης.
Όσον αφορά την ανεξαρτησία και τον πλουραλισμό των μέσων ενημέρωσης και την προστασία τους από παρεμβάσεις και λογοκρισία, ο οδηγός προτείνει την υιοθέτηση μέτρων που προστατεύουν τη συντακτική ανεξαρτησία των δημοσιογραφικών αιθουσών, ιδίως από την παρέμβαση των μετόχων των μέσων ενημέρωσης σε συγκρούσεις συμφερόντων.
Ισχυρότερες εγγυήσεις για συντακτική και οικονομική ανεξαρτησία προτάθηκαν επίσης για τη Δημόσια Ραδιοφωνία Τηλεόραση (RTSH), διασφαλίζοντας σταθερό προϋπολογισμό και ανεξάρτητες διαδικασίες στην εκλογή των αρχηγών της.
«Οι συστάσεις στοχεύουν να υποστηρίξουν τον «Δομημένο Διάλογο για την Ελευθερία των Μέσων», μια διαδικασία που θα βοηθήσει την Αλβανία να εκπληρώσει τις προϋποθέσεις για να εισέλθει στην Ε.Ε. Οι προσπάθειές μας, με κίνητρο το δημόσιο συμφέρον και βασισμένες στην εμπιστοσύνη και τη διαφάνεια, δείχνουν ότι ακόμη και σε μια χώρα όπου η ελευθερία του Τύπου αμφισβητείται σε όλα τα επίπεδα, είναι δυνατή η κοινή και αποφασιστική δράση», δήλωσε ο Pavol Szalai, επικεφαλής του γραφείου του RSF, για την ΕΕ και τα Βαλκάνια.
Ο οδικός χάρτης των RSF και KMSH προτείνει οικονομικές διευκολύνσεις για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της αλβανικής δημοσιογραφίας, όπως φορολογικές ελαφρύνσεις, άτοκα δάνεια ή άρση προστίμων για μέσα ενημέρωσης που βρίσκονται στη διαδικασία της Πρωτοβουλίας Εμπιστοσύνης της JTI. Ενώ η επιχειρηματική κοινότητα μπορεί να υποστηρίξει την αξιόπιστη δημοσιογραφία αυξάνοντας τις διαφημίσεις για ηθικά μέσα ενημέρωσης.
«Οι ανησυχίες για την κατάσταση και η εμπιστοσύνη στα αλβανικά μέσα ενημέρωσης αυξάνονται, ιδιαίτερα στις συνθήκες αυξανόμενου αυταρχισμού και προπαγάνδας. Δεν υπάρχει εύκολη λύση, αλλά η οικονομική ανεξαρτησία για τα μέσα ενημέρωσης είναι ένα κρίσιμο σημείο εκκίνησης. Μόνο τότε τα ΜΜΕ μπορούν πραγματικά να εξυπηρετήσουν το δημόσιο συμφέρον», λέει ο Koloreto Cukali, επικεφαλής του Αλβανικού Συμβουλίου Μέσων Ενημέρωσης.
Στη συνάντηση τον περασμένο Απρίλιο με εκπροσώπους της RSF, Αλβανοί δημοσιογράφοι ισχυρίστηκαν ότι πέφτουν τακτικά θύματα βίαιων επιθέσεων, μερικές φορές σωματικές, πιο συχνά λεκτικές, καθώς και πίεση για υποβολή μηνύσεων.
Ισχυρίστηκαν επίσης ότι τα ΜΜΕ βρίσκονται υπό οικονομική πίεση, γεγονός που προσθέτει αβεβαιότητα και αυτολογοκρισία στη δουλειά τους.
Στη συνάντηση τόνισε ότι η αγορά των ΜΜΕ είναι συγκεντρωμένη στα χέρια ενός μικρού αριθμού ιδιοκτητών, ενώ η συνεργασία πολιτικών, επιχειρηματικών και μιντιακών συμφερόντων είναι βαθιά ριζωμένη, γεγονός που επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τη συντακτική ανεξαρτησία και το ρεπορτάζ των δημοσιογράφων