Του Κώστα Ράπτη
Η "συνταγή" δεν δείχνει να αποδίδει. Ο τερματισμός, και μάλιστα με διαδικασίες fast track, του πολέμου στην Ουκρανία, τον οποίο επαιρόταν ότι μπορεί να επιτύχει ο Ντόναλντ Τραμπ με την προσωπική του διπλωματία έναντι του Βλαντίμιρ Πούτιν, μοιάζει ολοένα και λιγότερο εφικτός. Η παρεμβολή της σκληρής πραγματικότητας οδηγεί πλέον τον Αμερικανό πρόεδρο και τους στενούς του συνεργάτες σε λιγότερο αισιόδοξες εκτιμήσεις, οι οποίες και διατυπώνονται δημοσίως.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία "δεν πρόκειται να τερματιστεί σύντομα", προειδοποίησε ο Αμερικανός αντιπρόεδρος, Τζ. Ντ. Βανς, κατά τη διάρκεια συνέντευξής του στο τηλεοπτικό δίκτυο Fox News την Πέμπτη. Επαφίεται "στους Ρώσους και στους Ουκρανούς τώρα που κάθε πλευρά ξέρει ποιοι είναι οι όροι της άλλης για την ειρήνη. Από αυτούς θα εξαρτηθεί το να καταλήξουν σε συμφωνία και να σταματήσουν αυτή τη βάρβαρη σύρραξη", πρόσθεσε ο Βανς, εκτιμώντας ότι οι διαπραγματεύσεις "δεν πάνε πουθενά".
Θα πρέπει να υπάρξει αληθινή πρόοδος στις συνομιλίες, για να τερματιστεί ο πόλεμος στην Ουκρανία, σε διαφορετική περίπτωση ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ θα κληθεί να αποφασίσει πόσο χρόνο θα αφιερώνει στο εξής στο ζήτημα, δήλωσε την ίδια ημέρα και στο ίδιο δίκτυο και ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας. "Νομίζω πως ξέρουμε ποιες είναι οι θέσεις της Ουκρανίας και ποιες της Ρωσίας αυτή τη στιγμή: Είναι πιο κοντά, αλλά απέχουν ακόμη πάρα πολύ", ανέφερε χαρακτηριστικά ο Μάρκο Ρούμπιο.
Η συμφωνία για τα ορυκτά
Αλλά τουλάχιστον ο Αμερικανός πρόεδρος έχει την ικανοποίηση της επίτευξης, μετά και την ιδιαίτερη συνάντησή του με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο περιθώριο της κηδείας του Πάπα, συμφωνίας με το Κίεβο ως προς τα ουκρανικά ορυκτά. Η συνυπογραφή της εν λόγω συμφωνίας την Τετάρτη στην Ουάσινγκτον χαρακτηρίσθηκε "ιστορική" από τον υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ.
Η συμφωνία θα επιτρέψει να χρηματοδοτηθούν εξ ημισείας από κοινό ταμείο έργα εξόρυξης μεταλλευμάτων, πετρελαίου και αερίου στην ουκρανική επικράτεια, με το Κίεβο να διατηρεί πλήρως τόσο την ιδιοκτησία και τον έλεγχο των φυσικών πόρων στο υπέδαφός του όσο και τη δυνατότητα καθορισμού του τι θα εξορύσσεται και πού.
Σύμφωνα με δελτίο Τύπου το οποίο δημοσιοποίησε το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών, η συμφωνία συνάφθηκε "σε αναγνώριση της σημαντικής οικονομικής και υλικής υποστήριξης που παρείχε ο λαός των ΗΠΑ στην άμυνα της Ουκρανίας μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας".
Το σχέδιο της συμφωνίας αυτής βρισκόταν για εβδομάδες στο επίκεντρο της έντασης ανάμεσα στο Κίεβο και την Ουάσινγκτον.
Προηγούμενη εκδοχή αυτού του κειμένου επρόκειτο να υπογραφτεί κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Ουκρανού προέδρου, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, στον Λευκό Οίκο τον Φεβρουάριο, που όμως έμεινε στην ιστορία εξαιτίας της άνευ προηγουμένου λογομαχίας των δύο ανδρών, μπροστά στις κάμερες, η οποία και οδήγησε στην εσπευσμένη αποχώρηση της ουκρανικής αντιπροσωπείας και στην ακύρωση της τελετής υπογραφής.
Νέα εκδοχή, που είχε προταθεί από την Ουάσινγκτον τον Μάρτιο, είχε χαρακτηριστεί επαχθής από βουλευτές στο Κίεβο. Έπειτα από σκληρές διαπραγματεύσεις, το κείμενο τελικά τροποποιήθηκε σε βαθμό αποδεκτό από ουκρανικής πλευράς.
"Κανένα χρέος" και "καμία βοήθεια" που προσφέρθηκε προτού υπογραφτεί από την Ουάσινγκτον στο Κίεβο "δεν είναι μέρος αυτής της συμφωνίας", διαβεβαίωσε ο Ουκρανός πρωθυπουργός, Ντένις Σμίχαλ. Μένει να φανεί εάν το αυτό εκτιμούν και τα μέλη του ουκρανικού κοινοβουλίου που θα πρέπει να επικυρώσουν την συμφωνία.
Μένει επίσης να φανεί κατά πόσον τα συμφωνηθέντα εναρμονίζονται με την προοπτική μελλοντικής ένταξης της Ουκρανίας στην Ε.Ε.
"Τώρα θα πρέπει να πληρώσουν για στρατιωτικές προμήθειες με τον εθνικό πλούτο μιας χώρας που χάνεται", σχολίασε κυνικά ο πρώην πρόεδρος της Ρωσίας και νυν αντιπρόεδρος του πανίσχυρου Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, σε ανάρτησή του στο Telegram.
Πρόκειται πάντως για κίνηση περισσότερο συμβολική, καθώς η ποσότητα του ορυκτού πλούτου στο ουκρανικό υπέδαφος κάθε άλλο παρά σαφής είναι, εφόσον οι εν λόγω πόροι είτε είναι δύσκολο να εξορυχθούν είτε βρίσκονται υπό de facto ρωσικό έλεγχο. Από την άλλη πλευρά, οι ΗΠΑ δεν ανταλλάσσουν τις όποιες παραχωρήσεις εξασφάλισαν με τη χορήγηση εγγυήσεων ασφαλείας, όπως επεδίωκε ο Ζελένσκι. Προφανώς, όμως, στο νέο κλίμα θα είναι ευχερέστερη η μεταφορά αμερικανικού στρατιωτικού υλικού στην Ουκρανία.
Σημειώνεται ότι, όπως ανέφερε ο Σμίχαλ προς το ουκρανικό κοινοβούλιο, τα δύο επιπρόσθετα έγγραφα που συνοδεύουν το κύριο κείμενο της συμφωνίας και καλύπτουν λεπτομέρειες της εφαρμογής της, δεν θα χρειαστούν κοινοβουλευτική ψήφο προκειμένου να επικυρωθούν. Το ουκρανικό υπουργικό συμβούλιο κατέθεσε το νομοσχέδιο για την επικύρωση της συμφωνίας την Πέμπτη και η σχετική ψηφοφορία αναμένεται στις 8 Μαΐου.
Η Μόσχα παραπέμπει στα "βαθύτερα αίτια"
Και ενώ οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις συνεχίζουν το σφυροκόπημα της Ουκρανίας (με επιδρομές την εβδομάδα αυτή στην Οδησσό, στις περιφέρειες Κιέβου, Χαρκόβου, Τσερνίχιβ, Σούμι, Ντονέτσκ, Ντνιπροπετρόφσκ και Ζαπορίζια) στο διπλωματικό μέτωπο διεξάγεται διελκυστίνδα ανάμεσα στους υποστηρικτές της άμεσης και άνευ όρων κατάπαυσης του πυρός επί 30 ημέρες, όπως ζητούν το Κίεβο και οι υποστηρικτές του, και της Ρωσίας η οποία επιμένει στην αντιμετώπιση των "βαθύτερων αιτίων" της κρίσεως.
Ο πρόεδρος Πούτιν είναι ανοικτός στην ειρήνευση στην Ουκρανία και γίνεται πολύ εντατική δουλειά με τις ΗΠΑ, αλλά η σύγκρουση είναι τόσο περίπλοκη που είναι δύσκολο να επιτευχθεί η γρήγορη πρόοδος που θέλει η Ουάσινγκτον, ανακοίνωσε χαρακτηριστικά ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, προσθέτοντας: "Δυστυχώς δεν έχουμε ακούσει καμία δήλωση σε αυτό το πλαίσιο από το Κίεβο".
"Η Ουκρανία είναι έτοιμη για συνομιλίες σε οποιοδήποτε σχήμα. Η Ρωσία μπορεί να επιδείξει την ειλικρινή της ετοιμότητα για την ειρήνη συμφωνώντας σε μια πραγματική εκεχειρία τουλάχιστον για 30 ημέρες. Εάν η Ρωσία είναι έτοιμη για μια εκεχειρία 60 ή 90 ημερών, είμαστε κι εμείς επίσης" αντέτεινε μέσω Διαδικτύου ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών Άντριι Σίμπιχα.
Από την πλευρά των Ευρωπαίων υποστηρικτών του Κιέβου η αμηχανία είναι εμφανής. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ετοιμάζει ένα "Σχέδιο Β" για τις οικονομικές κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας, σε περίπτωση που η κυβέρνηση Τραμπ εγκαταλείψει τις διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία και επιδιώξει προσέγγιση με τη Μόσχα, δήλωσε η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Κάγια Κάλας στους Financial Times.
* Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Κεφάλαιο"