Του Στάθη Βασιλόπουλου
Ακόμα ένα σοβαρό πλήγμα στην τρωθείσα αξιοπιστία της μετρά η Boeing, στη "σκιά" του πολύνεκρου δυστυχήματος που σημειώθηκε την περασμένη εβδομάδα στο Αχμενταμπάντ της Ινδίας, μετά τη συντριβή του αεροσκάφους 787 Dreamliner της Air India, με έναν μόνο επιζώντα ανάμεσα στους 242 επιβάτες και μέλη πληρώματος.
Ασφαλή συμπεράσματα για τα αίτια που οδήγησαν στην τραγωδία είναι ακόμα πολύ νωρίς να εξαχθούν. Οι ειδικοί εξετάζουν το ενδεχόμενο απώλειας ώσης, λανθασμένων ρυθμίσεων στα πτερύγια ή ανεπαρκούς ταχύτητας απογείωσης για το βάρος του αεροσκάφους και αναζητούν πειστικές "απαντήσεις" στα μαύρα κουτιά του μοιραίου αεροσκάφους. Παράλληλα, εξετάζεται τυχόν μηχανική αστοχία στο κάθισμα του κυβερνήτη κατά τη στιγμή της απογείωσης, σύμφωνα με τα ευρήματα του υπό σύνταξη προκαταρκτικού πορίσματος της Ανεξάρτητης Αρχής Διερεύνησης Αεροπορικών Ατυχημάτων της Ινδίας.
Το αεροσκάφος που συνετρίβη στο Αχμενταμπάντ πραγματοποίησε την πρώτη του πτήση στα τέλη του 2013 και παραδόθηκε στην Air India τον Ιανουάριο του 2014. Έκτοτε είχε καταγράψει πάνω από 41.000 ώρες πτήσης. Το Dreamliner, που μέχρι πρότινος αποτελούσε βασικό πυλώνα των διηπειρωτικών αερομεταφορών και είχε "χτίσει" ένα ισχυρό ιστορικό ασφαλείας, μεταφέροντας πάνω από ένα δισεκατομμύριο επιβάτες τα τελευταία 14 χρόνια, βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο αρνητικής δημοσιότητας.
Ακόμα και αν η αεροπορική τραγωδία αποδειχθεί ότι δεν συνδέεται με κάποιο κατασκευαστικό σφάλμα ή αστοχία της Boeing, το "χτύπημα" είναι ισχυρό και βυθίζει τον αμερικανικό κολοσσό της αεροναυπηγικής σε νέα περιδίνηση. Πριν από τη συντριβή, οι διοικήσεις των αεροπορικών εταιρειών εξέφραζαν αυξανόμενη εμπιστοσύνη στην ανάκαμψη της Boeing, υπό την ηγεσία του συνταξιούχου βετεράνου της αεροπορικής βιομηχανίας Κέλι Όρτμπεργκ, ο οποίος κλήθηκε να αναλάβει τα ηνία σε μια προσπάθεια να αναστρέψει το αρνητικό κλίμα που είχε διαμορφωθεί για την εταιρεία.
Ένα αρνητικό κλίμα που είχε τροφοδοτηθεί – και όχι αδίκως – από μια σειρά περιστατικών που είχαν "τσαλακώσει" τη εικόνα του αμερικανικού γίγαντα και τον είχαν θέσει στο επίκεντρο σφοδρής κριτικής, με αποκορύφωμα τα δύο πολύνεκρα δυστυχήματα στην Ινδονησία το 2018 και την Αιθιοπία ένα χρόνο αργότερα, που στοίχισαν τη ζωή σε 346 ανθρώπους.
Τα δυστυχήματα προκλήθηκαν εξαιτίας ενός σφάλματος λογισμικού στα προβληματικά όπως αποδείχθηκε αεροσκάφη 737 Max, τα οποία καθηλώθηκαν στο έδαφος για σχεδόν ενάμιση χρόνο, προκαλώντας μεγάλη οικονομική ζημιά στην εταιρεία.
Η εταιρεία αναγκάστηκε να προχωρήσει σε διακανονισμό ύψους 428 εκατομμυρίων δολαρίων με την Southwest Airlines για τις οικονομικές ζημιές που υπέστη από τη μακροχρόνια καθήλωση του στόλου της 737 Max, ενώ θα κληθεί να καταβάλει επιπλέον 444,5 εκατομμύρια δολάρια σε ένα ταμείο για τα θύματα των δυστυχημάτων, πέραν των 500 εκατομμυρίων δολαρίων που κατέβαλε το 2021. Την ύστατη στιγμή η Boeing απέφυγε την ποινική δίωξη για τις τραγωδίες σε Ινδονησία και Αιθιοπία, καταλήγοντας σε συμφωνία με το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ.
Οι αλλαγές στη διοικητική πυραμίδα μετά την αποκόλληση πόρτας
Να σημειωθεί ότι η Boeing βρέθηκε ξανά στη δίνη του κυκλώνα, τον Ιανουάριο του 2024, όταν λίγο μετά την απογείωση πτήσης της Alaska Airlines από το αεροδρόμιο του Πόρτλαντ με προορισμό το Οντάριο της Καλιφόρνιας, άνοιξε μία από τις πόρτες του αεροσκάφους της, MAX 9, και αποκολλήθηκε από την άτρακτο του αεροπλάνου, με αποτέλεσμα τον ελαφρύ τραυματισμό επιβατών.
Η φήμη της εταιρείας υπέστη νέο πλήγμα κάτι που οδήγησε στην έξοδο τον τότε διευθύνοντα σύμβουλο Ντέιβ Κάλχουν, τους επικεφαλής των εμπορικών αεροσκαφών καθώς και του προέδρου του διοικητικού συμβουλίου. Μετά το συμβάν η εταιρεία ήρθε εκ νέου αντιμέτωπη με εξονυχιστικούς ελέγχους από την Ομοσπονδιακή Διοίκηση Αεροπορίας των ΗΠΑ. Σύμφωνα με τα ευρήματα, από το αεροσκάφος έλειπαν τέσσερα βασικά μπουλόνια – βίδες που θα κλείδωναν την πόρτα. Για το περιστατικό η Boeing υπέβαλε αποζημίωση ύψους 160 εκατ. δολαρίων.
H αεροπορική τραγωδία στην Ινδία έρχεται να προσθέσει ακόμα μια γκρίζα σελίδα στην ιστορία της αεροπορικής εταιρείας, η οποία τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίζει κρίσεις ασφαλείας, μια σειρά από ζητήματα ποιοτικού ελέγχου, ενώ την περσινή χρονιά "ταλαιπωρήθηκε" και από την παρατεταμένη απεργία των εργαζομένων που διήρκησε σχεδόν δύο μήνες.
"Η αεροπορική τραγωδία ήλθε να υπενθυμίσει στον Όρτμπεργκ το πόσο γρήγορα μπορεί να διαβρωθεί η εμπιστοσύνη στην εταιρεία", ανέφερε σε δημοσίευμά του το Bloomberg. "Η εικόνα της Boeing παραμένει ‘’ θολή’ ’στα μάτια του κοινού και εναπόκειται στα ανώτατα στελέχη της εταιρείας να διαχειριστούν και αυτή την κρίση", σημειώνει το Reuters.
Καταγγελίες από πρώην εργαζόμενους
Πέρα από τις οικονομικές απώλειες, η Boeing κλήθηκε να απαντήσει και σε σοβαρές κατηγορίες σχετικά με τις πρακτικές ασφαλείας της. Πριν από μερικά χρόνια, πρώην εργαζόμενος κατήγγειλε στο BBC πως, κάτω από πίεση, τεχνικοί εγκαθιστούσαν εξαρτήματα χαμηλότερων προδιαγραφών στη γραμμή παραγωγής. Λίγες μέρες πριν από την κατάθεσή του στη Δικαιοσύνη, τον Μάρτιο του 2024, βρέθηκε πυροβολημένος στο αυτοκίνητό του με το θάνατό του να αποδίδεται σε αυτοκτονία.
Ο Σαμ Σάλεχπουρ, πρώην μηχανικός της Boeing (2020–2022), κατήγγειλε ότι η συναρμολόγηση τμημάτων της ατράκτου των 787 πραγματοποιήθηκε με εσφαλμένο τρόπο — ενδεχόμενο που, όπως υποστηρίζει - ενέχει τον κίνδυνο σοβαρής κόπωσης του σύνθετου υλικού και απειλεί τη δομική ακεραιότητα των αεροσκαφών που κυκλοφορούν. Και στις δύο περιπτώσεις η Boeing διέψευσε τους ισχυρισμούς.
Το παρελθόν του Boeing 787-8 Dreamliner
Στο επίκεντρο της αεροπορικής τραγωδίας έχει μπει το Boeing 787-8 Dreamliner, το αεροσκάφος των μεγάλων αποστάσεων που πριν από την μοιραία πτήση δεν είχε καταγεγραμμένο ιστορικό δυστυχημάτων. Ωστόσο, σύμφωνα με το Reuters, το συγκεκριμένο αεροσκάφος είχε παρουσιάσει διάφορα προβλήματα τα προηγούμενα χρόνια.
Συγκεκριμένα:
- Τον Ιούλιο του 2013, ένα άδειο αεροσκάφος 787 της Ethiopian Airlines πήρε φωτιά στο έδαφος, ενώ βρισκόταν στο αεροδρόμιο Χίθροου του Λονδίνου. Το περιστατικό αποδόθηκε σε βραχυκύκλωμα στον πομπό εντοπισμού έκτακτης ανάγκης (Emergency Locator Transmitter).
- Επίσης το 2013, οι ρυθμιστικές αρχές σε Ιαπωνία και ΗΠΑ προχώρησαν προσωρινά στην καθήλωση του στόλου των 787, έπειτα από υπερθέρμανση των μπαταριών λιθίου σε δύο ιαπωνικά αεροσκάφη στο Τόκιο και τη Βοστώνη, γεγονός που οδήγησε σε σχεδιαστικές αλλαγές για τον καλύτερο περιορισμό του κινδύνου θερμικής αστάθειας (thermal runaway).
- Τον Μάρτιο του 2024, τουλάχιστον 50 άτομα τραυματίστηκαν όταν αεροσκάφος 787 της LATAM Airlines έχασε απότομα ύψος στο αέρα πηγαίνοντας από το Σίδνεϊ στο Όκλαντ. Οι ερευνητές επικέντρωσαν την έρευνα τους, στην ακούσια, προς τα εμπρός, μετακίνηση του καθίσματος του πιλότου.