Του Γιώργου Σ. Σκορδίλη
Η σύγκρουση Ιράν–Ισραήλ αρχίζει να έχει απτά οικονομικά αποτελέσματα στη ναυτιλία, με άμεση αύξηση του κόστους ασφάλισης και μεταφοράς πετρελαιοειδών και LNG από τη Μέση Ανατολή.
Από την περασμένη εβδομάδα, το κόστος για war risk insurance σε πλοία που διέρχονται από τον Περσικό Κόλπο αυξήθηκε από το 0,2–0,3% στο 0,5% της ασφαλιστικής αξίας του πλοίου. Η αύξηση αυτή συνεπάγεται επιβάρυνση δεκάδων χιλιάδων δολαρίων για κάθε μεγάλο δεξαμενόπλοιο (VLCC) που επιχειρεί ταξίδι προς ή από τα λιμάνια της περιοχής.
Ακόμη μεγαλύτερη είναι η επιβάρυνση για πλοία που προσεγγίζουν ισραηλινούς λιμένες, με τα premiums να φτάνουν πλέον έως και το 1%, σύμφωνα με πηγές της αγοράς του Λονδίνου.
Το κόστος ναύλωσης για VLCCs έχει υπερδιπλασιαστεί, ξεπερνώντας πλέον τα 60.000 δολάρια την ημέρα, με αρκετούς brokers να μιλούν για συνθήκες έντονης πίεσης ειδικά για φορτία crude oil από την περιοχή του Κόλπου προς Ασία και Ευρώπη. Οι ναύλοι για LNG carriers παρουσίασαν επίσης αύξηση, με τα ημερήσια έσοδα να φτάνουν τα 51.750 δολάρια στον Ατλαντικό και τα 36.750 δολάρια στον Ειρηνικό – επίπεδα που είχαν να καταγραφούν από το φθινόπωρο του 2024.
Η τιμή του Brent διαμορφώνεται πλέον στα 74–75 δολάρια το βαρέλι, παρουσιάζοντας άνοδο περίπου 7% μέσα σε μία εβδομάδα, ενώ το WTI κινείται στην ίδια περιοχή. Παρά την κλιμάκωση της έντασης, η αγορά πετρελαίου δεν έχει παρουσιάσει ακόμη απότομη αντίδραση, κάτι που δείχνει ότι οι traders περιμένουν ουσιαστικές εξελίξεις – όπως ένα κλείσιμο του Στενού του Χορμούζ – πριν αποτιμήσουν νέο ρίσκο.
Προς το παρόν, η ροή φορτίων συνεχίζεται, χωρίς επίσημο αποκλεισμό του Στενού. Παρ’ όλα αυτά, το ιρανικό κοινοβούλιο έχει εγκρίνει πρόταση για περιορισμό της διέλευσης, κάτι που αυξάνει την αβεβαιότητα. Οι ασφαλιστικές εταιρείες παραμένουν σε επαγρύπνηση και εξετάζουν κατά περίπτωση την κάλυψη πλοίων που κινούνται στην περιοχή.
Η αύξηση του war risk premium μετακυλίεται ήδη στους ναυλωτές, ενώ το κόστος φτάνει τελικά στους παραλήπτες των φορτίων. Οι εταιρείες εμπορίας ενέργειας καλούνται να επαναδιαπραγματευτούν όρους φορτώσεων και παράδοσης. Παράλληλα, το αυξημένο ρίσκο λειτουργεί αποτρεπτικά για τους μικρότερους operators που δεν διαθέτουν επαρκή ασφαλιστική κάλυψη ή ευελιξία στον στόλο.
Αναλυτές εκτιμούν ότι αν υπάρξει ουσιαστική στρατιωτική εμπλοκή σε επίπεδο διέλευσης φορτίων από το Χορμούζ, οι ναύλοι μπορεί να αυξηθούν περαιτέρω, ενώ οι τιμές πετρελαίου θα κινηθούν στα 110–130 δολάρια, σύμφωνα με σενάρια που εξετάζει η JPMorgan.
Ωστόσο, προς το παρόν, οι κινήσεις είναι ρεαλιστικές και συντηρητικές.
Το 2025 έχει επιβεβαιώσει ότι οι γεωπολιτικές εντάσεις δεν χρειάζεται να φτάσουν σε σύγκρουση πλήρους κλίμακας για να έχουν αντίκτυπο στην παγκόσμια ναυτιλία. Η αγορά war risk ασφάλισης αντέδρασε αμέσως, ενώ η αύξηση των ναύλων λειτουργεί ως έμμεσος δείκτης του αυξημένου ρίσκου και της περιορισμένης προσφοράς.
Οι επόμενες εβδομάδες θα δείξουν αν η κατάσταση θα σταθεροποιηθεί ή θα προχωρήσει προς περαιτέρω κλιμάκωση με επιπτώσεις στην ενεργειακή επάρκεια και το κόστος logistics διεθνώς.