Σχόλιο του Γιώργου Πασσά
Εδώ και μήνες η Ευρώπη αλλάζει σελίδα. Όπως και ο πλανήτης. Η Γερμανία στρέφεται στην "πολεμική οικονομία", θέλει να καταστήσει την Μπούντεσβερ ετοιμοπόλεμη, εξετάζει την επαναφορά της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας. Και τα υπόλοιπα κράτη-μέλη ακολουθούν την τάση, όπως για παράδειγμα η Γαλλία αλλά και η Ελλάδα.
Όμως το κοινό αίσθημα των απλών πολιτών του εκάστοτε κράτους, στους δρόμους, στις συζητήσεις σε σπίτια και καφέ, διαφέρει συχνά εντελώς. Στη Γερμανία η πεποίθηση πολλών πολιτών πως η χώρα πρέπει να ρίξει ακόμη μεγαλύτερο βάρος στην αμυντική βιομηχανία και την ασφάλεια διαδραμάτισε κομβικό ρόλο στη διαμόρφωση του εκλογικού αποτελέσματος τον περασμένο Φεβρουάριο.
Σε προεκλογική έρευνα η PwC διαπίστωσε πως το 57% των ερωτηθέντων τάσσεται υπέρ της αύξησης των αμυντικών δαπανών, ενώ το 74% επέκρινε την τότε τρικομματική κυβέρνηση πως δεν λαμβάνει αρκετά μέτρα για την ασφάλεια της χώρας. Σε έρευνα που δημοσίευσε η γερμανική στατιστική υπηρεσία αναφορικά με τα σημαντικότερα ζητήματα που καθόρισαν τις εκλογές του Φεβρουαρίου, πρώτο και καλύτερο ήταν το ζήτημα "Ειρήνη/Ασφάλεια", το οποίο επιλέχθηκε ως το σημαντικότερο από το 45% των ερωτηθέντων.
Στην Ελλάδα από την άλλη πλευρά η ασφάλεια και η άμυνα είναι -ακόμη τουλάχιστον– δευτερεύουσας σημασίας. Σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο της ΕΕ, τα πέντε ζητήματα που θεωρούν οι Έλληνες ως τα σημαντικότερα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα είναι η άνοδος των τιμών και το κόστος ζωής (49%), η οικονομική κατάσταση (36%), η υγεία (14%), η ανεργία (13%), η εγκληματικότητα (11%). Η διεθνής κατάσταση (11%) έρχεται ισόπαλη με την εγκληματικότητα, ενώ ακολουθούν χέρι-χέρι η μετανάστευση, η ασφάλεια και η άμυνα (10%). Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία αγγίζει μόλις το 2%.
Ακόμη πιο εντυπωσιακό πάντως είναι πως, σύμφωνα με την ίδια έρευνα, οι Έλληνες θεωρούν την ίδια ώρα ότι τα σημαντικότερα ζητήματα που καλείται να αντιμετωπίσει η ΕΕ είναι η διεθνής κατάσταση (27%), η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία (25%) και η οικονομική κατάσταση (25%).
Άλλο Ελλάδα, άλλο ΕΕ;
Προφανώς, υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των "μεγάλων δυνάμεων" της ΕΕ, όπως η Γερμανία και η Γαλλία, και των κρατών-μελών που μάλλον συμβαδίζουν απλώς με την πολιτική που χαράσσουν οι πρώτες. Και επιπλέον, όταν μεγάλο μέρος των Ελλήνων αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά ή άλλα προβλήματα στην καθημερινότητά του, είναι λογικό τα οικονομικά αυτά ζητήματα να απασχολούν περισσότερο από έναν πόλεμο που μαίνεται, φαινομενικά, μακριά.
Ωστόσο, δύο τινά προβληματίζουν. Πρώτον, το γεγονός ότι πολλοί Έλληνες δείχνουν να πιστεύουν ότι ένα ζήτημα που "καίει" την ΕΕ, δεν τους επηρεάζει άμεσα σοβαρά. Ο πόλεμος στην Ουκρανία ή τη Μέση Ανατολή δεν είναι όμως απλώς μία ένοπλη σύρραξη σε μία μακρινή γωνιά του πλανήτη, αλλά ένας πόλεμος με χιλιάδες νεκρούς και βαρύτατες επιπτώσεις για τις γεωπολιτικές ισορροπίες, την παγκόσμια και ευρωπαϊκή οικονομία. Έχει επίσης κκοινωνικές προεκτάσεις, εξαιτίας για παράδειγμα των επακόλουθων μεταναστευτικών ροών.
Δεύτερον – και αυτό αφορά ιδίως τον πόλεμο στην Ουκρανία – οι Έλληνες τείνουν να "προτιμούν" τους γεωπολιτικούς εχθρούς της ΕΕ, παρά τους ίδιους τους ηγέτες εντός των συνόρων της Ένωσης.
Σε δημοσκόπηση της MRB από τον Δεκέμβριο του 2024, που δημοσίευσαν πολλά ελληνικά ΜΜΕ, ερωτώμενοι να αξιολογήσουν τη συνολική στάση διαφόρων ξένων ηγετών οι Έλληνες αναδεικνύουν πρώτο και καλύτερο τον Βλάντιμιρ Πούτιν, ο οποίος σύμφωνα με το 31,8% των ερωτηθέντων κινείται "σίγουρα/ μάλλον θετικά". Ακολουθεί δεύτερος ο Ντόναλντ Τραμπ (29,8%), έπεται ο Εμμανουέλ Μακρόν (27,7%), στη συνέχεια ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ (17,2%) και ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι (15,4%). Τελευταία η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν (15,3%).
Σε μία περίοδο που, δεδομένης της αμφιταλάντευσης των ΗΠΑ, τα ευρωπαϊκά κράτη πρέπει να σταθούν ενωμένα και να κινηθούν τάχιστα και με απόλυτο συντονισμό προς την ίδια κατεύθυνση, ιδίως στο κομμάτι της εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφαλείας, φαίνεται να υπάρχει διακρατική διάσταση απόψεων όχι μόνο ως προς τη χάραξη πολιτικής, αλλά και στα επιμέρους σημεία, στα οποία θα πρέπει να εστιάσουν.
Οι κερδισμένοι από αυτήν τη συνθήκη είναι αφ’ ενός μεν τα κόμματα-εκφραστές της διχόνοιας εντός της Ευρώπης, αφ’ ετέρου δε οι εχθροί των ευρωπαϊκών συμφερόντων στο εξωτερικό – είτε αυτοί βρίσκονται στη Μόσχα, στο Πεκίνο ή ακόμη και στην Ουάσινγκτον.
Πηγή: Deutsche Welle