Του Κώστα Ράπτη
Πρώτοι βρέθηκαν στο στόχαστρο οι Αλαουίτες – με τις σφαγές του περασμένου Μαρτίου. Ακολούθησαν οι Χριστιανοί – όπως το διαπίστωσε όλος ο πλανήτης με την επίθεση τζιχαντιστών στον ελληνορθόδοξο ναό του Προφήτη Ηλία στη Δαμασκό. Σειρά έχουν πάρει τώρα οι Δρούζοι. Αλλά η μεγάλη "καμπάνα” χτυπά για τους Κούρδους. Σε κάθε περίπτωση, οι ποικίλες μειονότητες της μετα-ασαντικής Συρίας βρίσκονται υπό εμφανή απειλή.
Οι περιπέτειες των Δρούζων έχουν πάντως μιαν ιδιαιτερότητα, στον βαθμό που αυτόκλητος υπερασπιστής της κοινότητας αυτής έχει προσέλθει το Ισραήλ, δηλώνοντας την "ανησυχία” του για την επαπειλούμενη "γενοκτονία” εκτός των συνόρων του, τη στιγμή που διαπράτττει ό,τι διαπράττει στη Λωρίδα της Γάζας.
Οι Δρούζοι αποτελούν μια κλειστή, ενδογαμική εθνο-θρησκευτική κοινότητα της Μέσης Ανατολής, η οποία ξέκοψε από το σιιτικό Ισλάμ στο τέλος της πρώτης χιλιετίας μ.Χ., ακολουθώντας μια συγκρητιστική διδασκαλία, που διακρίνει μυημένους και μη πιστούς. Συγκεντρωμένοι κυρίως στη νότια επαρχία της Σουέιντα, οι Δρούζοι της Συρίας είχαν πρωτοστατήσει στην αντίσταση κατά της γαλλικής αποικιοκρατίας τη δεκαετία του 1920, ενώ επί των ημερών των Άσαντ είχαν επωφεληθεί του κοσμικού χαρακτήρα του μπααθικού καθεστώτος.
Από την άλλη πλευρά, οι περίπου 120.000 Δρούζοι που ζουν στο βόρειο Ισραήλ εκφράζουν νομιμοφροσύνη προς το εβραϊκό κράτος, του οποίου φέρουν την υπηκοότητα. Το προηγούμενο αυτό γεννά στους ιθύνοντες του Ισραήλ προσδοκίες προσεταιρισμού και των Δρούζων της Συρίας, με απώτερο στόχο τον κατακερματισμό του συριακού κράτους και την περαιτέρω προώθηση της ισραηλινής ζώνης κατοχής στα Υψώματα του Γκολάν.
(Ωστόσο, παρά την κατάληψη των Υψωμάτων το 1967 και την μετέπειτα μονομερή προσάρτησή τους στο Ισραήλ, οι Δρούζοι κάτοικοί τους έχουν στη συντριπτική τους πλειοψηφία αρνηθεί να πολιτογραφηθούν Ισραηλινοί και παραμένουν διαπνεόμενοι από συριακό πατριωτισμό).
Οι συγκρούσεις που ξέσπασαν την Κυριακή μεταξύ Δρούζων της Σουέιντα και (σουνιτών) Βεδουίνων αντιμετωπίσθηκαν από την Δαμασκό ως ευκαιρία να παρεμβληθεί ο στρατός, προκειμένου να εμπεδωθεί ο έλεγχος από την νέα κεντρική εξουσία της εν λόγω περιοχής, η οποία βρισκόταν στα χέρια τοπικών πολιτοφυλακών.
Και η κίνηση αυτή, η οποία αποτελούσε σαφές μήνυμα και προς τους Κούρδους αυτονομιστές οι οποίοι ελέγχουν τη βορειοανατολική Συρία, έμοιαζε να ευοδώνεται, καθώς οι περισσότεροι διεθνείς παίκτες (ΗΠΑ, Ε.Ε.) προκρίνουν την σταθεροποίηση της χώρας υπό μία κεντρική διοίκηση έναντι των όποιων ανησυχιών γεννά η φυσιογνωμία των νέων κυριάρχων της Δαμασκού.
Η Ουάσιγκτον, ειδικότερα, που ήρε τις κυρώσεις κατά της Συρίας, αλλά και τον χαρακτηρισμό ως τρομοκρατικής οργάνωσης της "Τζάμπατ αλ Νούσρα” από την οποία προέρχεται ο "προσωρινός πρόεδρος” Άχμεντ αλ Σάραα, ρητά αποβλέπει στην εν καιρώ προσχώρηση της Δαμασκού στις "Συμφωνίες του Αβραάμ”, δηλ. την εξομάλυνση των σχέσεών της με το Ισραήλ, με στόχο μια "νέα τάξη πραγμάτων” που θα διευκολύνει και την αμερικανική μερική απεμπλοκή από την περιοχή. (Ήδη, οι οκτώ αμερικανικές βάσεις στην κουρδοκρατούμενη Συρία συμπτύσσονται σε μία).
Όμως, κατά φαινομενικά παράδοξο τρόπο, οι σχεδιασμοί αυτοί προσκρούουν στην αντίδραση του ίδιου του Ισραήλ.
Βομβαρδίζοντας κυβερνητικές θέσεις στη νότια Συρία αλλά και στην καρδιά της Δαμασκού, το Ισραήλ υποχρέωσε τον αλ Σάραα να υποχωρήσει, αποδίδοντας εκ νέου τον έλεγχο ασφαλείας της Σουέιντα στις τοπικές πολιτοφυλακές.
Σε τηλεοπτικό διάγγελμά του ο de facto αρχηγός του συριακού κράτους Σάραα υποσχέθηκε πως θα λογοδοτήσουν οι δράστες εγκλημάτων εναντίον Δρούζων, καταδίκασε "τη στοχοποίηση μεγάλης κλίμακας πολιτικών και κυβερνητικών υποδομών” στη Συρία από τον στρατό του Ισραήλ, ενώ εξήρε τη μεσολάβηση των ΗΠΑ, της Τουρκίας και αραβικών κρατών, που κατ’ αυτόν "έσωσε την περιοχή από άδηλη τύχη”.
Είχε προηγηθεί έκκληση των ΗΠΑ προς τη Δαμασκό να αποσύρει τον στρατό της από τη Σουέιντα, ώστε να επέλθει αποκλιμάκωση, καθώς και μια πρώτη απόπειρα κατάπαυσης του πυρός την Τρίτη, η οποία κατέρρευσε εντός ολίγων ωρών. Παράλληλα, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον πρεσβευτή των Ηνωμένων Πολιτειών στην Άγκυρα και ειδικό εκπρόσωπο των ΗΠΑ στη Συρία, Τομ Μπάρακ, και τους ομολόγους του της Συρίας Ασάντ Χασάν Αλ-Σαϊμπανί, της Ιορδανίας Αϊμάν Σαφαντί και της Σαουδικής Αραβίας Φαϊσάλ μπιν Φαρχάν αλ Σαούντ.
Σύμφωνα με το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που εδρεύει στη Βρετανία, κατά τη διάρκεια των ταραχών σκοτώθηκαν 69 Δρούζοι μαχητές και 40 άμαχοι Δρούζοι (εκ των οποίων 27 εκτελέστηκαν με συνοπτικές διαδικασίες από μέλη των κυβερνητικών δυνάμεων). Επίσης έχασαν τη ζωή τους 165 μέλη των κυβερνητικών δυνάμεων και 18 Βεδουίνοι μαχητές καθώς και 10 μέλη των κυβερνητικών δυνάμεων ασφαλείας από ισραηλινά πλήγματα.
Την βαθύτερη αμερικανική αμηχανία από τις εξελίξεις εικονογραφεί η δήλωση του επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Μάρκο Ρούμπιο ότι η κατάσταση στην Συρία είναι "περίπλοκη”, αλλά μοιάζει με "παρεξήγηση”.
Όμως, το Ισραήλ δεν "παρεξηγεί” τίποτε απολύτως. Η έλευση του αλ Σάραα (τον οποίο τα ισραηλινά μέσα εξακολουθούν να αποκαλούν με το πολεμικό του παρωνύμιο "Τζολάνι”) είναι "θείο δώρο”: παροξύνει τις εσωτερικές διαιρέσεις της Συρίας, επισφραγίζει την απομάκρυνσή της από άλλες δυνάμεις της περιοχής όπως το Ιράν, ενώ προσφέρει "αντι-τζιχαντιστικό πρόσημο” στις επιδρομές του Ισραήλ στην συριακή επικράτεια. Άλλωστε, το ότι η κυβέρνηση αλ-Σάραα αντιμετώπισε όλο το προηγούμενο διάστημα με παθητικότητα αυτές τις επιδρομές δεν την απαλλάσσει από την καχυποψία με την οποία την αντιμετωπίζει το Ισραήλ λόγω της εξάρτησής της από την Τουρκία.