Του Κώστα Ράπτη
Στην Place de la Republique του Παρισιού περίπου 10.000 διαδηλωτές, προφανώς αριστεροί, συγκεντρώθηκαν αυθορμήτως για να πανηγυρίσουν τον θάνατο του ιστορικού ηγέτη της γαλλικής ακροδεξιάς, Ζαν Μαρί Λεπέν σε ηλικία 96 ετών. Οι πολιτικοί ηγέτες, ωστόσο, με πρώτο τον πρωθυπουργό Φρανσουά Μπαϊρού, υπήρξαν τυπικοί και μετρημένοι στα συλλυπητήρια μηνύματά τους. Όπερ λογικό: η ψήφος των βουλευτών του Εθνικού Συναγερμού της Μαρίν Λεπέν στην Γαλλική Εθνοσυνέλευση είναι αναγκαία για την επιβίωση της κυβέρνησης. Και μόνο για αυτό τον λόγο μπορεί κανείς να πει ότι το "έργο ζωής” του μακαρίτη ευοδώθηκε.
Βέβαια, η μικρότερη από τις κόρες του Λεπέν είχε τα τελευταία χρόνια αποξενωθεί από τον πατέρα της, όπως σε άλλες περιόδους και από την μητέρα της και τις αδελφές της σε ποικίλους συνδυασμούς, καθώς η ζωή στον οικογενειακό πύργο στο Σαιν Κλου είχε ολότελα μυθιστορηματικά χαρακτηριστικά. Όμως η "πατροκτονία” της Μαρίν Λεπέν, που ολοκληρώθηκε το 2015 με τη διαγραφή από το κόμμα του ίδιου του ιδρυτή του, ήταν η πολιτικά σημαντική. Αποτελούσε, δεδομένων των απόψεων και του χαρακτήρα του, απαραίτητη προϋπόθεση, ώστε το κληροδότημα του πατέρα προς την θυγατέρα να αναπτυχθεί περαιτέρω, βγαίνοντας από το "γκέτο” στο οποίο ο ίδιος το καταδίκαζε.
Η στρατηγική της "αποδαιμονοποίησης”, όπως βλέπουμε στις μέρες μας, έχει πλέον επιτύχει: η κυρίαρχη έκφραση της γαλλικής ακροδεξιάς έχει εγκαταλείψει το στοιχείο που την καθιστούσε κατεξοχήν μη αφομοιώσιμη, ήτοι το παραδοσιακό της αντισημιτισμό, αντικαθιστώντας τον μάλιστα με την εμφατική υποστήριξη του Ισραήλ, ενώ ταυτοχρόνως έχει διαχύσει τις λοιπές θέσεις της, με κυρίαρχη την ισλαμοφοβία, σε ευρύτερο τμήμα του πολιτικού φάσματος.
Από την εποχή του Νικολά Σαρκοζί και εξής θεωρείται συνταγή πολιτικής επιτυχίας το να παίζει κανείς στο γήπεδο του Εθνικού Μετώπου (μετέπειτα Εθνικού Συναγερμού), αντιγράφοντας την ατζέντα του λ.χ. σε θέματα εθνικής ταυτότητας ή νόμου και τάξης, την ίδια ώρα που το φόβητρο της ακροδεξιάς χρησιμοποιούνταν για να συσπειρωθούν ακόμη και οι στοχοποιούμενοι πληβείοι γύρω από τις συστημικές πολιτικές υποψηφιότητες.
Στη μεγαλύτερη στιγμή της διαδρομής του Λεπέν, την πρόκρισή του στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών του 2002, το "δημοκρατικό μέτωπο” συντάχθηκε (με το διόλου κολακευτικό σύνθημα "κάλλιο τον απατεώνα, παρά τον φασίστα”) με τον Ζακ Σιράκ, τον ίδιο άνθρωπο που μεταξύ άλλων είχε μείνει διαβόητος για την αποστροφή του προς "τον θόρυβο και την οσμή” των μεταναστών συνοίκων.
Αυτό που εξέφρασε ο Λεπέν ήταν ήδη παρόν στη γαλλική ζωή, πριν τη δική του εκτόξευση στο πολιτικό προσκήνιο. Πρόκειται απλούστατα για τον γαλλικό εθνικισμό στις σκοτεινότερες (και για αυτό καλυπτόμενες) όψεις του, ο οποίος, όσο περισσότερο έχανε έδαφος στο εξωτερικό, προϊούσης της μεταπολεμικής αποαποικιοποίησης, τόσο προσλάμβανε εντός συνόρων την δηλητηριώδη μορφή της αναζήτησης του "εσωτερικού εχθρού” και της ανάγκης επιβεβαίωσης του ελέγχου της χώρας από τους "φυσικούς ιδιοκτήτες” της.
Αν ο φιλομοναρχικός καθολικισμός από τον οποίο ξεκίνησε ο Λεπέν, αναμετρώμενος με κομμουνιστές φοιτητές στους δρόμους, έχει κάτι το σχεδόν γραφικό, η προθυμία του να καταταγεί, αν και ήδη είχε εκλεγεί βουλευτής, στον πόλεμο της Αλγερίας, όπου συμμετείχε σε βασανιστήρια κατά των ντόπιων, παραπέμπει σε κάτι το πιο μακάβριο – και πολύ πιο επίκαιρο.
Ο δοσιλογισμός του Βισύ και ο πόλεμος της Αλγερίας αποτελούν και σήμερα το απόλυτο ταμπού της γαλλικής δημόσιας συζήτησης, όπου φαινομενικώς μπορούν να ειπωθούν τα πάντα. Εξ ου και οι δικαστικές διαμάχες που ξεκίνησε ο ίδιος ο Λεπέν αφορούσαν την ανακίνηση των αλγερινών "επιτευγμάτων” του.
Όμως ο Λεπέν ήταν αρκετά μικρός στην ηλικία για να έχει εμπλακεί με το Βισύ, όπως ο σοσιαλιστής Φρανσουά Μιτεράν. Και δεν κατέκτησε ποτέ την εξουσία, σαν τον τελευταίο, για να έχει διατάξει ενέργειες όπως η ανατίναξη του πλοίου Rainbow Warrior της Greenpeace στα γαλλικά πεδία πυρηνικών δοκιμών στον Ειρηνικό ή η ανατροπή και δολοφονία του Τομά Σανκαρά στην Μπουρκίνα Φασό.
Οι "διαδηλώσεις αξιοπρέπειας” των αλγερινής καταγωγής Γάλλων την δεκαετία του '80 δεν αφορούσαν απλώς την εμφάνιση του Λεπέν, αλλά τις πολιτικές του γαλλικού κράτους.
Όσο για το Ολοκαύτωμα ως "λεπτομέρεια της ιστορίας”, σύμφωνα με τη σκανδαλωδέστερη δήλωση του Λεπέν, δεν προκύπτει διαφορετική αξιολόγηση αν αναζητήσει κανείς κάποια αναφορά στα απομνημονεύματα του Ντε Γκωλ...
Ο αποδιοπομπαίος Λεπέν υπήρξε, περισσότερο και από όσο θα το ήθελε, ένας πυλώνας της Ε' Γαλλικής Δημοκρατίας. Η "αποδαιμονοποιημένη” θυγατέρα του, πάλι, έχει πολλές κοινές αναφορές και κοινά συμφέροντα, ώστε να συνδιαλλαγεί αποτελεσματικά με τον "κεντρώο” πολιτικό περίγυρο.