Με δασμούς ή αναγκάζοντας την ΕΕ να αγοράζει περισσότερο αμερικανικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο σκοπεύει ο Τραμπ να αντιμετωπίσει το μακροχρόνιο εμπορικό έλλειμμα με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σε ένα υπόμνημα με τίτλο "America First Trade Policy", που εκδόθηκε την πρώτη ημέρα της επιστροφής του στον Λευκό Οίκο τη Δευτέρα, ο Τραμπ έδωσε εντολή στα υπουργεία Εμπορίου και Οικονομικών και στον εμπορικό αντιπρόσωπο των ΗΠΑ να διερευνήσουν το εμπορικό έλλειμμα σε αγαθά και να προτείνουν κατάλληλα μέτρα έως τον Απρίλιο.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε την Τρίτη, ότι η ΕΕ θέλει να εμπλακεί και να διαπραγματευτεί με τις Ηνωμένες Πολιτείες και προειδοποίησε για τον κίνδυνο ενός "παγκόσμιου αγώνα δρόμου προς τον πάτο" με τη χρήση εργαλείων, όπως οι εμπορικοί δασμοί.
Η εμπορική σχέση ΕΕ-ΗΠΑ και ο τρόπος με τον οποίο οι δύο πλευρές ενδέχεται να αλληλεπιδράσουν
Έλλειμμα εμπορικού ισοζυγίου αγαθών
Ο Τραμπ εστιάζει κυρίως στο εμπόριο αγαθών και έχει συχνά αντιδράσει όσον αφορά στις εξαγωγές αυτοκινήτων του μπλοκ προς τις ΗΠΑ, με λίγα οχήματα να μεταφέρονται ανατολικά στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Πράγματι, η ΕΕ εξάγει σταθερά περισσότερα αγαθά στις Ηνωμένες Πολιτείες από όσα εισάγει και το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου αγαθών των ΗΠΑ ανέρχεται σε 155,8 δισεκατομμύρια ευρώ (161,6 δισεκατομμύρια δολάρια) το 2023, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat.
Ωστόσο, στις υπηρεσίες, οι ΗΠΑ έχουν πλεόνασμα εξαγωγών έναντι εισαγωγών με την Ευρωπαϊκή Ένωση ύψους 104 δισ. ευρώ το 2023, σύμφωνα με τη Eurostat.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός και επενδυτικός εταίρος της ΕΕ και η καθεμία είναι η μεγαλύτερη πηγή άμεσων ξένων επενδύσεων της άλλης.
Η Γερμανία κυριαρχεί στις εξαγωγές της ΕΕ
Η Γερμανία είναι μακράν ο μεγαλύτερος εξαγωγέας αγαθών της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των αυτοκινήτων και των μηχανημάτων, προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, με πάνω από το 30% του συνόλου των διατλαντικών εξαγωγών αγαθών του μπλοκ το 2023. Η Ιταλία, στη δεύτερη θέση, είχε μερίδιο 13%.
Πολλοί υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της ΕΕ έχουν απευθύνει έκκληση για ενότητα της ΕΕ απέναντι στην απειλή των δασμών. Αυτό, αποδείχθηκε μια επιτυχημένη στρατηγική στις διαπραγματεύσεις για το Brexit με την ομολογουμένως μικρότερη Βρετανία.
Ωστόσο, η ενότητα της ΕΕ στο θέμα αυτό δεν είναι εγγυημένη, δεδομένης της ανόδου τα τελευταία χρόνια των πιο εθνικιστών, λαϊκιστών πολιτικών σε αρκετά έθνη.
Οι αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες ελπίζουν ότι η Τζόρτζια Μελόνι θα μπορούσε να αποτελέσει μια διέξοδο στην προεδρία Τραμπ. Ωστόσο, ο Ούγγρος πρωθυπουργός, Βίκτορ Όρμπαν, ο οποίος έχει ασκήσει βέτο στην πολιτική της ΕΕ, ιδίως όσον αφορά την Ουκρανία, δήλωσε ότι η προεδρία Τραμπ θα μπορούσε να προκαλέσει ένα δεξιό κύμα στην Ευρώπη και περισσότερες διαταραχές της πολιτικής της ΕΕ. Στην Αυστρία, βρίσκονται σε εξέλιξη συνομιλίες για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού, υπό την ηγεσία του ευρωσκεπτικιστικού ακροδεξιού Κόμματος των Ελευθέρων, μετά τη νίκη του στις εκλογές του περασμένου Σεπτεμβρίου.
Πετρέλαιο και φυσικό αέριο
Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Βρετανία για την τριετία έως το 2023.
Οι ΗΠΑ παρείχαν το 46% των εισαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου της ΕΕ και το 15% των εισαγωγών πετρελαίου το τρίτο τρίμηνο του 2024, σύμφωνα με στοιχεία της στατιστικής υπηρεσίας της ΕΕ Eurostat.
Ο Τραμπ έχει πει ότι το μπλοκ θα πρέπει να εισάγει περισσότερο αμερικανικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο, αλλά δεν είναι σαφές πώς αυτό είναι εφικτό.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες παράγουν σήμερα ό,τι μπορούν να παράγουν και η εγχώρια κατανάλωση, που είναι ήδη υψηλή, αυξάνεται σε διάφορους τομείς και λόγω των υψηλών ενεργειακών αναγκών της Τεχνητής Νοημοσύνης. Δεν έχουν πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα για εξαγωγές.
Η υπόσχεση του Τραμπ, "drill, baby, drill" θα μπορούσε να οδηγήσει σε πηγές από νέα έργα, αλλά θα χρειαστεί χρόνος για να υλοποιηθούν. Ίσως απαιτήσει από την Ευρώπη να υπογράψει πιο μακροπρόθεσμα συμβόλαια για την αγορά περισσότερου υγροποιημένου φυσικού αερίου.
Παρόλα αυτά, οι καταναλωτές υγροποιημένου φυσικού αερίου των ΗΠΑ στην ΕΕ είναι κυρίως ιδιωτικές εταιρείες και όχι κυβερνήσεις και οι αγορές τους καθορίζονται από την τιμή και όχι από την πολιτική.
Η ΕΕ εξακολουθεί να εισάγει μέρος του υγροποιημένου φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Μια απόφαση του μπλοκ να το διακόψει μέσω κυρώσεων θα μπορούσε να οδηγήσει τους εισαγωγείς να κοιτάξουν πέρα από τον Ατλαντικό.
Για το πετρέλαιο, η εικόνα είναι παρόμοια.
Αμυντικές δαπάνες
Ένας άλλος παράγοντας στην εξίσωση του εμπορίου είναι η άμυνα. Ο Τραμπ πιέζει τα υπόλοιπα μέλη του ΝΑΤΟ να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες και μάλιστα, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, υπάρχει μια γενική προθυμία της ΕΕ να προχωρήσει σε μια τέτοια ενέργεια.
Οι χώρες της ΕΕ εξακολουθούν να διαφωνούν για το κατά πόσο τα χρήματα των φορολογουμένων θα πρέπει να δαπανώνται για όπλα τρίτων χωρών και σε ποιο βαθμό το μπλοκ θα πρέπει να ενισχύσει τη δική του αμυντική βιομηχανία.
Οι ευρωπαϊκές εισαγωγές όπλων από τις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ήδη αυξηθεί, φθάνοντας το 55% του συνόλου των ευρωπαϊκών εισαγωγών όπλων την περίοδο 2019-2023 από 35% την περίοδο 2014-2018, σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης.