Ο πρόσφατος λίβελος του Anadolu κατά της Ελλάδας δεν είναι "ανάλυση", αλλά ένα επιθετικό προπαγανδιστικό αφήγημα που επιχειρεί να αντιστρέψει πλήρως την πραγματικότητα στο Αιγαίο.
Με φθηνές αναφορές σε μυθολογικούς "σωτήρες" και δαίμονες, παρουσιάζει την Ελλάδα ως μόνιμο θύτη και την Τουρκία ως δήθεν ψύχραιμο, καλοπροαίρετο γείτονα, την ώρα που η Άγκυρα αμφισβητεί ευθέως κυριαρχικά δικαιώματα, συνθήκες και σύνορα. Το κείμενο δεν κρύβει τον στόχο του: να "βαφτίσει" την ελληνική ανησυχία για την τουρκική επιθετικότητα ως "αδυναμία" και να παρουσιάσει τις αντιτουρκικές συμμαχίες της Αθήνας ως τάχα "παγίδα" εις βάρος του ίδιου του ελληνικού λαού. Σε αυτή τη συγκυρία, η ανάγνωση του άρθρου του Anadolu δεν προσφέρει απλώς μια διαφορετική οπτική· λειτουργεί ως υπενθύμιση του πόσο οργανωμένα και συστηματικά επιχειρείται η απονομιμοποίηση της ελληνικής θέσης στον δημόσιο διεθνή λόγο.
Το άρθρο υποστηρίζει ότι η ελληνική πολιτική απέναντι στην Τουρκία είναι προϊόν "μαθημένης αδυναμίας" και ιδεολογικής κατασκευής απειλής, η οποία αποπροσανατολίζει την κοινωνία από τα πραγματικά, κυρίως οικονομικά, προβλήματά της. Ο συγγραφέας θεωρεί ότι η Ελλάδα έχει παγιδευθεί σε ρόλο "εργαλείου" για τρίτες δυνάμεις, ιδιαίτερα μέσω αμυντικών συμφωνιών, και καλεί σε εγκατάλειψη της λογικής της έντασης υπέρ μιας ειλικρινούς διευθέτησης με την Τουρκία.
Μυθολογία και ελληνική πολιτική
Ο αρθρογράφος ξεκινά με αναφορά στις θεότητες Έριδα και Δόλο, που συμβολίζουν τη σύγκρουση και την απάτη, σε αντιδιαστολή με τον "Σωτήρα" (Soter) της προστασίας και της γαλήνης. Υποστηρίζει ότι η σύγχρονη ελληνική πολιτική, ιδιαίτερα η γραμμή Νίκου Δένδια, έχει ενσαρκώσει στο έπακρο αυτές τις αντιφάσεις, υιοθετώντας μια εντόνως εχθρική στάση απέναντι στην Τουρκία.
Ποιο είναι το πρόβλημα
Το κείμενο θέτει ως κεντρικό ερώτημα γιατί η Ελλάδα λειτουργεί επιθετικά και προκλητικά έναντι μιας "συμμαχικής" Τουρκίας, αντί να τη δει ως φυσικό γείτονα με τον οποίο πρέπει να συνυπάρξει. Ο συγγραφέας ανατρέχει σε στιγμές της νεότερης ιστορίας –από την Τριπολιτσά και τους Βαλκανικούς Πολέμους έως την Κύπρο και τις διεκδικήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο– για να υποστηρίξει ότι η Ελλάδα βρίσκεται διαχρονικά σε θέση επιτιθέμενου, ενώ η Τουρκία δεν έχει ξεκινήσει πόλεμο εναντίον της.
Κατά την ανάλυση, το κυρίαρχο σύνθημα "η απειλή έρχεται από την Ανατολή" παρουσιάζεται ως αυτο-προκλητική αφήγηση που καλλιεργείται επί δεκαετίες από το πολιτικό σύστημα. Αυτό, σύμφωνα με τον αρθρογράφο, γεννά μια μορφή συλλογικής "μαθημένης αδυναμίας", όπου ο ελληνικός λαός απομακρύνεται από την πραγματικότητα και καθοδηγείται να βλέπει στην Τουρκία έναν τεχνητό κίνδυνο αντί για τα δομικά εσωτερικά του προβλήματα.
Οικονομική κρίση και εξοπλισμοί
Στο οικονομικό σκέλος, παρουσιάζεται η πορεία της Ελλάδας από τη ραγδαία ανάπτυξη μετά την είσοδο στο ευρώ μέχρι την κρίση χρέους του 2009, όταν αποκαλύφθηκαν τα πραγματικά ελλείμματα και το χρέος εκτοξεύτηκε περίπου στο 180% του ΑΕΠ. Περιγράφονται τα μνημόνια, οι περικοπές μισθών και συντάξεων, η ύφεση άνω του 25% του ΑΕΠ και η επιβολή αυστηρών μεταρρυθμίσεων, που έστω και με τη στήριξη της ΕΕ οδήγησαν σε μερική ανάκαμψη μετά το 2020, αλλά χωρίς επίλυση των διαρθρωτικών παθογενειών.
Ειδική βαρύτητα δίνεται στους εξοπλισμούς, καθώς η Ελλάδα παραμένει μεταξύ των χωρών με τις υψηλότερες αμυντικές δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ, πάνω από το 3%, ενώ ποτέ δεν έπεσε κάτω από το 2% ακόμη και στην καρδιά της κρίσης. Παρότι ο αρθρογράφος αναγνωρίζει ότι οι στρατιωτικές δαπάνες δεν προκάλεσαν μόνες τους την κρίση, επικαλείται μελέτες που καταλήγουν ότι συνέβαλαν στην επιδείνωση, τη στιγμή που το κοινωνικό κράτος συρρικνωνόταν ενώ τα εξοπλιστικά προγράμματα συνεχίζονταν αμείωτα.
Αναφέρει χαρακτηριστικά την αναβάθμιση των Leopard 2, των φρεγατών MEKO και των υποβρυχίων Type-214, τη σύμβαση του 2018 για τον εκσυγχρονισμό των F-16 σε διαμόρφωση Viper, την προμήθεια Rafale και φρεγατών FDI/Belharra, καθώς και έναν συνολικό σχεδιασμό εξοπλισμών 25–28 δισ. ευρώ μέχρι το 2036, που περιλαμβάνει F-35, νέα υποβρύχια και συστήματα διοίκησης-ελέγχου.
Η "ισραηλινή λεπτομέρεια"
Μια ξεχωριστή ενότητα αφιερώνεται στην αμυντική συνεργασία με το Ισραήλ, η οποία παρουσιάζεται ως στρατηγικής σημασίας αλλά ταυτόχρονα προβληματική. Ο αρθρογράφος περιγράφει τη συμφωνία του 2021 για την ίδρυση κέντρου εκπαίδευσης πιλότων με την Elbit, καθώς και διαπραγματεύσεις για πολλαπλούς εκτοξευτές PULS και αντιαεροπορικά συστήματα, που συγκροτούν την ευρύτερη αρχιτεκτονική του προγράμματος "Ασπιδα του Αχιλλέα".
Παράλληλα, απαριθμεί ισραηλινά συστήματα όπως Barak MX, SPYDER και David’s Sling που εξετάζονται για την αναβάθμιση της ελληνικής αεράμυνας, υποστηρίζοντας ότι όλη αυτή η δέσμη επιλογών είναι ευθέως στοχευμένη κατά της Τουρκίας. Τονίζει ότι κανένα κράτος, συμπεριλαμβανομένου του Ισραήλ, δεν συνάπτει συμφωνίες "για χάρη της Ελλάδας", αλλά για να την αξιοποιήσει εργαλειακά, στήνοντας –όπως υποστηρίζει– μια "παγίδα" όπου η Αθήνα προσφέρεται σε τρίτους ως μέσο άσκησης πίεσης στην Άγκυρα.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία
Σχετικά με την Ουκρανία, το άρθρο αναφέρει ότι η Ελλάδα είναι η χώρα που έχει καταφέρει περισσότερο να μετατρέψει τον πόλεμο σε ευκαιρία. Κατηγορεί την Αθήνα ότι χρησιμοποιεί "shadow fleet" για τη διακίνηση ρωσικού πετρελαίου στις διεθνείς αγορές, ενώ ταυτόχρονα καρπώνεται ευρωπαϊκά και αμερικανικά κονδύλια παραχωρώντας παλαιά οπλικά συστήματα στο Κίεβο.
Ως παράδειγμα φέρνει τη μεταβίβαση 40 BMP-1 στην Ουκρανία, για τα οποία η Ελλάδα έλαβε 40 Marder από τη Γερμανία, καθώς και οικονομικές αποζημιώσεις στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Ειρήνης. Προσθέτει ότι, υπό τα προγράμματα EDA και άλλα αμερικανικά σχήματα, η Ελλάδα λαμβάνει επιπλέον υλικό λόγω της "κατάστασης ασφάλειας", κάτι που εντάσσεται στην ενίσχυση της ανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ.
Αντιτουρκικές αμυντικές συμφωνίες
Η ανάλυση επεκτείνεται στις διμερείς και πολυμερείς αμυντικές συμφωνίες της Ελλάδας, τις οποίες περιγράφει ως "αντιτουρκικές" τόσο στον σχεδιασμό όσο και στη ρητορική. Μνημονεύεται η ανανέωση και διεύρυνση της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας με τις ΗΠΑ το 2019 και 2021, η στρατηγική εταιρική σχέση με τη Γαλλία του 2021 που συνοδεύτηκε από αγορά φρεγατών και Rafale, καθώς και ο τριμερής μηχανισμός Ελλάδας–Ισραήλ–Κύπρου με ξεκάθαρη στόχευση την Τουρκία.
Παράλληλα, γίνεται λόγος για τις προσπάθειες της Αθήνας να εμποδίσει τα τουρκικά προγράμματα F-16 και F-35 στο αμερικανικό Κογκρέσο, καθώς και να αποκλείσει την τουρκική αμυντική βιομηχανία από ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες όπως το πρόγραμμα SAFE. Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσονται και οι δημόσιες δηλώσεις Δένδια για ανάπτυξη πυραυλικών συστημάτων στα νησιά του Αιγαίου, οι οποίες ερμηνεύονται ως απόδειξη ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει "διαταραγμένες ρυθμίσεις" και συνειδητά κλιμακώνει.
Η ατζέντα της Τουρκίας
Στο σημείο αυτό, ο συγγραφέας υπογραμμίζει ότι η Τουρκία έχει ένα τόσο βαρύ χαρτοφυλάκιο ζητημάτων ασφαλείας (από περιφερειακές κρίσεις μέχρι ΝΑΤΟϊκές υποχρεώσεις), ώστε η Ελλάδα "μετά βίας" καταλαμβάνει χώρο στην ατζέντα της. Κατά την παρουσίαση, η τουρκική προσέγγιση περιγράφεται ως προσανατολισμένη στη διπλωματία, τη διαμεσολάβηση και την αποκλιμάκωση, με στόχο τη σταδιακή οικοδόμηση εμπιστοσύνης μέσω επιμέρους, "λυσιτελών" θεμάτων.
Επισημαίνεται ότι η Άγκυρα, πέρα από την ενίσχυση της δικής της αμυντικής ικανότητας, λειτουργεί ως πυλώνας ασφάλειας για το ΝΑΤΟ και ότι, αν προέκυπτε πραγματική απειλή κατά της Ελλάδας, η Τουρκία θα ήταν από τους πρώτους συμμάχους που θα έσπευδαν σε βοήθεια. Κατά συνέπεια, η εμμονή της Αθήνας στην "τουρκική απειλή" παρουσιάζεται ως αυτοϋπονομευτική, καθώς θυσιάζει την ευημερία των πολιτών στο όνομα μιας κατασκευασμένης σύγκρουσης.
Τελική αποτίμηση
Στο καταληκτικό μέρος, ο αρθρογράφος καταλήγει ότι η Ελλάδα, με την υποτιθέμενη αντιμετώπιση μιας "τουρκικής απειλής", στην πράξη τροφοδοτεί μια βιομηχανία έντασης που εξυπηρετεί πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα, τόσο εσωτερικά όσο και ξένα. Οι αμυντικές σχέσεις με το Ισραήλ και η πρόσδεση σε ΗΠΑ–ΕΕ ερμηνεύονται ως στρατηγικό λάθος που μετατρέπει τη χώρα σε μέσο πίεσης κατά της Τουρκίας, ενώ η ηγεσία Μητσοτάκη–Δένδια παρουσιάζεται ότι "σερβίρει" την Ελλάδα σε τρίτους με αντάλλαγμα μικροπολιτικά οφέλη.
Η πρόταση του κειμένου είναι η Ελλάδα να εγκαταλείψει τη λογική της Έριδας και του Δόλου και να αναζητήσει έναν "Σωτήρα" στην επιλογή ειλικρινούς, καλόπιστης διαχείρισης των διαφορών με την Τουρκία. Μόνο έτσι, υποστηρίζει, θα μπορέσει να απεγκλωβιστεί από τον φαύλο κύκλο της έντασης, να αντιμετωπίσει τα πραγματικά κοινωνικοοικονομικά της προβλήματα και να πάψει να λειτουργεί ως εύχρηστο εργαλείο ξένων δυνάμεων.
ΠΚ