Της Ελευθερίας Κούρταλη
Οι ελπίδες ότι η κατάπαυση πυρός μεταξύ Ιράν και Ισραήλ θα είναι διαρκής έχουν ενισχύσει το επενδυτικό κλίμα, επιβεβαιώνοντας την Ιστορία, ότι τα γεωπολιτικά σοκ συχνά έχουν περιορισμένο και βραχύβιο αντίκτυπο στις παγκόσμιες αγορές. Ωστόσο, ενώ οι αγορές έχουν αντιμετωπίσει τα πρόσφατα γεγονότα με ψυχραιμία, εξακολουθούν να υπάρχουν αρκετές πηγές κινδύνου και πιθανής μεταβλητότητας, όπως τονίζουν οι αναλυτές, προειδοποιώντας να μην υπάρξει εφησυχασμός.
H εκεχειρία είναι εύθραυστη και μία λάθος κίνηση θα μπορούσε να αναζωπυρώσει τις εντάσεις και πάλι, με τη Μέση Ανατολή να παραμένει μια "γεωπολιτική πυριτιδαποθήκη", καθώς το παρελθόν δείχνει ότι η ηρεμία δεν διαρκεί. Την ίδια στιγμή η 9η Ιουλίου πλησιάζει, που είναι το τέλος της 90ήμερης παράτασης των αμοιβαίων δασμών, και κανείς δεν ξέρει πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα στο εμπορικό μέτωπο, και τι θα αποφασίσει ο Τραμπ. Σε αυτό το πλαίσιο οι αναλυτές προειδοποιούν πως η μεταβλητότητα στις αγορές θα αυξηθεί και συστήνουν προσοχή και διαφοροποίηση του επενδυτικού χαρτοφυλακίου τόσο γεωγραφικά όσο και μεταξύ assets.
Υπάρχουν καλά και κακά νέα για την παγκόσμια οικονομία. Τα χειρότερα αποτελέσματα στο εμπόριο έχουν αποφευχθεί. Οι αλυσίδες εφοδιασμού ΗΠΑ-Καναδά-Μεξικού δεν έχουν διαλυθεί. Το εμπόριο μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας έχει ξαναρχίσει έπειτα από ένα σχεδόν εμπάργκο. Οι μαζικές εισαγωγές από τις ΗΠΑ πριν από τις αρχές Απριλίου και από τα μέσα Μαΐου σημαίνουν ότι υπάρχει μικρή μόνιμη ζημιά από την εμπορική κατάρρευση μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου. Από την άλλη πλευρά, η παγκόσμια ανάπτυξη επιβραδύνεται. Αυτό δεν φαίνεται καθόλου στη συμπεριφορά των αγορών, με τις μετοχές να έχουν ανακάμψει εντυπωσιακά από τα χαμηλά των τελών Απριλίου. Δεν υπάρχει ξαφνική κατάρρευση της δραστηριότητας, και οι αναλυτές δεν περιμένουν κάτι τέτοιο. Και αναμένουν πως σχεδόν κάθε μεγάλη οικονομία θα αποφύγει την ύφεση. Αλλά η οικονομική δραστηριότητα το 2025 θα είναι σημαντικά ασθενέστερη απ’ ό,τι πριν από έναν χρόνο και αυτό θα αρχίσει να φαίνεται έντονα στο β’ εξάμηνο. Οι αγορές δύσκολα δεν θα το νιώσουν αυτό, όπως σημειώνουν.
Οι θεσμικοί προετοιμάζονται για αναταραχές
Οι μεγάλοι θεσμικοί επενδυτές μάλιστα προετοιμάζονται για αναταραχή και μεταβλητότητα, καθώς οι κίνδυνοι αστάθειας των τιμών του πετρελαίου ή νέων δασμολογικών σοκ θα μπορούσαν να διαταράξουν την εφησυχασμένη διάθεση της αγοράς και να προκαλέσουν sell-off. Μην έχοντας ξεχάσει το μαζικό ξεπούλημα των αγορών πριν από έναν χρόνο, τον Αύγουστο το 2024, όταν οι φόβοι για την παγκόσμια ανάπτυξη έπληξαν τις αγορές και οδήγησαν σε μεγάλες διακυμάνσεις στις τιμές των περιουσιακών στοιχείων παγκοσμίως, οι μεγάλοι επενδυτές βλέπουν μετοχές, ομόλογα και νομίσματα ευάλωτα στο πλαίσιο μιας εύθραυστης εκεχειρίας Ισραήλ-Ιράν, των ασταθών τιμών του πετρελαίου και της αβεβαιότητας του εμπορικού πολέμου.
Οι διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων δηλώνουν ότι αυξάνουν την προστασία των χαρτοφυλακίων τους, δεδομένων των γεωπολιτικών κινδύνων και της αβεβαιότητας σχετικά με την επίτευξη εμπορικών συμφωνιών μεταξύ Κίνας και Ευρώπης με τις ΗΠΑ, καθώς πλησιάζει η προθεσμία της 9ης Ιουλίου. "Η θέση μας είναι ότι στο επόμενο τρίμηνο οι αγορές δεν θα λάβουν τις θετικές επιβεβαιώσεις που προεξοφλούν", σημειώνει στο Reuters ο Ξαβιέ Μπαρατόν, Γενικός Διευθυντής Επενδύσεων της HSBC Asset Management. Όπως τονίζει η μη προβλεψιμότητα του Τραμπ παραμένει ένας ευρύς κίνδυνος για την αγορά. "Οι αγορές φαίνεται να έχουν ξεχάσει όλα όσα απειλούσε να κάνει η κυβέρνηση Τραμπ", σημειώνει. Και το asset management της Goldman Sachs συστήνει την προστασία των χαρτοφυλακίων έναντι σεναρίων sell-off με στρατηγικές μεταβλητότητας, επιτοκίου και τάσεων της αγοράς.
Goldman Sachs: Προσδεθείτε για αύξηση της μεταβλητότητας
Η αυξημένη πολιτική και γεωπολιτική αβεβαιότητα σε συνδυασμό με ένα επιδεινούμενο μακροοικονομικό σκηνικό, είναι πιθανό να οδηγήσουν σε υψηλότερη μεταβλητότητα στις μετοχές τους επόμενους μήνες, όπως επισημαίνει η Goldman Sachs.
Η ανάλυσή της για τον αμερικανικό δείκτη S&P 500 υποδεικνύει, όπως σημειώνει, αυξημένη πιθανότητα παραμονής σε καθεστώς υψηλής μεταβλητότητας, κυρίως λόγω της ακόμη αυξημένης μακροοικονομικής αβεβαιότητας. Οι προθεσμίες για τους δασμούς του Ιουλίου αποτελούν βασικό κίνδυνο, αλλά οι ανησυχίες για τη δημοσιονομική βιωσιμότητα των ΗΠΑ, οι πιθανές γαλλικές εκλογές και οι γεωπολιτικές εντάσεις στη Μέση Ανατολή θα μπορούσαν επίσης να εκπλήξουν αρνητικά τους επενδυτές, τονίζει η G.S.
Οι οικονομολόγοι της αναμένουν ότι το ΑΕΠ των ΗΠΑ στο τέταρτο τρίμηνο θα επιβραδυνθεί στο 1,25%, καθώς ενώ οι μετρήσεις της αύξησης του ΑΕΠ παραμένουν "παραμορφωμένες" στο πρώτο εξάμηνο, τα στοιχεία για την εργασία υποδηλώνουν μέτρια επιβράδυνση και τα οικονομικά δεδομένα έχουν μειωθεί σημαντικά τις τελευταίες εβδομάδες.
Τα στασιμοπληθωριστικά σοκ παραμένουν βασικός κίνδυνος για τα ισορροπημένα χαρτοφυλάκια, ιδίως με τους κινδύνους πληθωρισμού που προκαλούνται από τους δασμούς μέχρι το τέλος του έτους, σημειώνει η Goldman. Οι πιο απότομες καμπύλες αποδόσεων λόγω των παρατεταμένων κινδύνων στασιμοπληθωρισμού, οι εκροές περιουσιακών στοιχείων των ΗΠΑ από παγκόσμιους επενδυτές σε συνδυασμό με ένα μεγάλο δημοσιονομικό έλλειμμα που οδηγεί σε πιθανή ύφεση, θα μπορούσαν να αποτρέψουν μεγάλες μειώσεις στις αποδόσεις των μακροπρόθεσμων ομολόγων. Ενώ το δολάριο έγινε βασικός παράγοντας διαφοροποίησης κατά τη διάρκεια του sell-off μετοχών και ομολόγων το 2022, οι εκροές από περιουσιακά στοιχεία των ΗΠΑ έχουν περιορίσει το δυναμικό αντιστάθμισής του από την αρχή του έτους.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Goldman Sachs συμβουλεύει τους επενδυτές να παραμείνουν τοποθετημένοι στις αγορές, αλλά με αυξημένη προσοχή και διαφοροποίηση του χαρτοφυλακίου τους. Θεωρεί ότι η νέα εποχή στο επενδυτικό τοπίο χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερο εύρος επενδυτικών ευκαιριών, τόσο γεωγραφικά όσο και θεματικά. Η διαφοροποίηση που στο παρελθόν έμοιαζε αναποτελεσματική, επιστρέφει στο επίκεντρο όχι μόνο ως στρατηγική διαχείρισης ρίσκου, αλλά και ως μέσο για ενίσχυση αποδόσεων. "Η εποχή της διαφοροποίησης ξεκίνησε. Και έχει ακόμη πολύ δρόμο μπροστά της", καταλήγει η αμερικανική τράπεζα.
UBS: Διαφοροποίηση και προσοχή
Διαφοροποίηση και προσοχή συστήνει και η UBS, η οποία επίσης αναμένει αυξημένη μεταβλητότητα στις αγορές. Κατά τον ελβετικό οίκο, οι γεωπολιτικές εντάσεις θα μπορούσαν να κλιμακωθούν. Ενώ οι αγορές μπορεί να φαίνεται να υποθέτουν ότι η κατάσταση μεταξύ ΗΠΑ, Ιράν και Ισραήλ δεν θα επιδεινωθεί περαιτέρω, ο κίνδυνος ανανεωμένων εχθροπραξιών ή διαταραχών στον ενεργειακό εφοδιασμό, ιδίως μέσω των Στενών του Ορμούζ, δεν μπορεί να αποκλειστεί.
Την ίδια στιγμή, όπως προσθέτει η UBS, oι εμπορικοί κίνδυνοι παραμένουν καθώς πλησιάζουν οι προθεσμίες για τους δασμούς με την τρέχουσα παύση να λήγει στις 9 Ιουλίου. Οποιεσδήποτε ξαφνικές εξελίξεις ή έλλειψη προόδου στο εμπορικό μέτωπο θα μπορούσαν να προκαλέσουν νέα αστάθεια, αλλά ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ έχει δηλώσει ότι είναι δυνατή μια περαιτέρω παράταση της παύσης για ορισμένες χώρες. Η UBS αναμένει ότι ο πραγματικός δασμολογικός συντελεστής των ΗΠΑ θα παραμείνει κοντά στο τρέχον επίπεδο του 15% μέχρι το τέλος του έτους, με πιθανές περαιτέρω ανατροπές.
"Συνεπώς, εξακολουθούμε να αναμένουμε ότι η μεταβλητότητα θα συνεχιστεί, καθώς αυτοί οι κίνδυνοι εξελίσσονται", τονίζει η UBS. Προτείνει στους επενδυτές να εισέλθουν σταδιακά στις αγορές για να διαχειριστούν την αβεβαιότητα, να εξετάσουν δομημένες στρατηγικές για πιο αμυντική τοποθέτηση μετοχών και να διασφαλίσουν επαρκή έκθεση σε ομόλογα υψηλής ποιότητας, χρυσό και εναλλακτικές λύσεις για καλύτερη διαφοροποίηση. Η διατήρηση μιας διαφοροποιημένης προσέγγισης παραμένει το κλειδί, καθώς οι αγορές βιώνουν τη συνεχιζόμενη αβεβαιότητα.
JP Morgan: Η όρεξη για ρίσκο θα περιοριστεί
Πέραν της ανοδικής αντίδρασης στις αγορές που έφεραν οι εξελίξεις με τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή, η όρεξη για ρίσκο αναμένεται να περιοριστεί το καλοκαίρι λόγω των αυξανόμενων ανησυχιών για στασιμοπληθωρισμό, καθώς ο αντίκτυπος των δασμών αρχίζει να γίνεται αισθητός, όπως εκτιμά η JP Morgan.
Με βάση αυτήν της την άποψη, η αμερικανική τράπεζα τηρεί ουδέτερη στάση στις ευρωπαϊκές μετοχές για το επόμενο διάστημα. Οι εμπορικές διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε αρκετά πρώιμο στάδιο, με κίνδυνο να προκύψουν διάφορες αρνητικές εξελίξεις, τη στιγμή που και η προθεσμία για την παύση των δασμών Τραμπ πλησιάζει, σημειώνει.
Όπως επισημαίνει, προς το τέλος του πρώτου τριμήνου είχε υποστηρίξει ότι, δεδομένης της ισχυρής ανόδου από τις αρχές του έτους, οι αποτιμήσεις, η τοποθέτηση και το κλίμα είχαν επιβαρυνθεί, με αποτέλεσμα η Ευρώπη να είναι σε υπεραγορασμένα επίπεδα. Αυτό σε συνδυασμό με τα νέα σχετικά με τη δημοσιονομική στροφή της Γερμανίας με την αύξηση των δαπανών για άμυνα και υποδομές και για το φρένο χρέους, αναμενόταν να αποτελέσουν τα εμπόδια για μια περαιτέρω ανοδική πορεία στην Ευρωζώνη. Πράγματι, οι μετοχές της Ευρωζώνης δεν κατάφεραν να σημειώσουν κέρδη σε σχέση με τα επίπεδα του Μαρτίου και, σε σύγκριση με τις ΗΠΑ, έχουν κινηθεί πλάγια από τον Μάρτιο, μετά το σχετικό ράλι 20% στο πρώτο τρίμηνο.
Πάντως, όπως παρατηρεί, αναδύονται ορισμένα θετικά στοιχεία για την περιοχή, τα οποία θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια καλύτερη περίοδο για τις αγορές στη συνέχεια. Ο ενθουσιασμός για την Ευρωζώνη που ήταν ορατός στην αρχή του έτους έχει ομαλοποιηθεί και οι τοποθετήσεις έχουν υποχωρήσει, γεγονός που κάνει λιγότερο "τεντωμένα" και άρα σταδιακά πιο ελκυστικά τα επίπεδα των αποτιμήσεων. "Οι αποτιμήσεις της Ευρωζώνης εξακολουθούν να είναι υψηλές σε απόλυτους όρους, αλλά βελτιώνονται ξανά σε σχέση με τις ΗΠΑ και καθώς πλησιάζουμε στο 2026, ο αντίκτυπος της γερμανικής δημοσιονομικής τόνωσης θα είναι πιο ουσιαστικός, βελτιώνοντας τις προοπτικές για το σύνολο της οικονομίας, ενώ η κερδοφορία των εταιρειών της Ευρωζώνης αρχίζει να γίνεται επίσης πιο ενθαρρυντική", τονίζει η JPM.
BofA: Οι μεγάλοι κίνδυνοι και το επόμενο σοκ
Παρά την ηρεμία που κυριαρχεί, το τρενάκι του τρόμου συνεχίζεται για τις αγορές, με τους δασμούς να παραμένουν σε ισχύ και τους γεωπολιτικούς κινδύνους να επανεμφανίζονται, επισημαίνει η Bank of America.
Ειδικότερα, όπως επισημαίνει, αν και η παγκόσμια ανάπτυξη παραμένει ανθεκτική, οι κίνδυνοι για την παγκόσμια ανάπτυξη παραμένουν σημαντικοί, όχι μόνο λόγω εμπορικών πολέμων αλλά και λόγω γεωπολιτικών εξελίξεων, ενώ, προσθέτει, παρακολουθεί προσεκτικά τη δημοσιονομική πολιτική σε βασικές χώρες που μπορούν να επηρεάσουν τα παγκόσμια επιτόκια. "Η μη βιώσιμη δημοσιονομική δυναμική μπορεί να προκαλέσει ατύχημα στις αγορές ομολόγων", εκτιμά.
Κατά την BofA, οι εξελίξεις στο εμπόριο θα πλήξουν την ανάπτυξη της Ευρωζώνης τα επόμενα τρίμηνα. Η γερμανική δημοσιονομική ώθηση θα χρειαστεί χρόνο για να γίνει πλήρως ορατή στην ανάπτυξη. Και μια ταχεία αύξηση των αμυντικών δαπανών είναι πιθανό να συνοδευτεί αρχικά από υψηλό περιεχόμενο εισαγωγών. Οι δαπάνες για υποδομές πιθανότατα θα χρειαστούν μέχρι το δεύτερο εξάμηνο του 2026 για να μεταφραστούν σε ανάπτυξη, αν και τώρα λαμβάνεται υπόψη κάποια επίδραση στα τέλη του 2025, δεδομένων των εξελίξεων στον προϋπολογισμό για το τρέχον έτος.
Οι δασμοί των ΗΠΑ εξακολουθούν να αποτελούν βασικό ασύμμετρο κίνδυνο για την Ευρωζώνη, όπως επισημαίνει η BofA. Είναι δύσκολο να δούμε πολύ μικρότερους δασμούς από αυτούς που αντιμετωπίζει η περιοχή σήμερα, ενώ είναι εύκολο να φανταστούμε πολύ χειρότερα σενάρια, προσθέτει.
Επίσης, η γεωπολιτική και οι τιμές της ενέργειας είναι επίσης καθοριστικής σημασίας, από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Πρώτον, η περιοχή αντιμετωπίζει πιέσεις να εντείνει την ατομική αμυντική της προσπάθεια, ίσως ακόμη και σε πολύ βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Υπάρχει περιορισμένος δημοσιονομικός χώρος στους εθνικούς προϋπολογισμούς. Υπάρχει επίσης μικρή όρεξη για περαιτέρω κοινό δανεισμό. Αντιμέτωπη με μια νέα πραγματικότητα, αυτό θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως κίνητρο για την Ευρωζώνη να κάνει περισσότερα και καλύτερα, όπως σημειώνει χαρακτηριστικά. Και η αμερικανική τράπεζα πιστεύει ότι θα τα καταφέρει, αλλά όχι αμέσως. "Εάν κάνουμε λάθος και υπάρχει περισσότερο πολιτικό κεφάλαιο για μια κοινή απάντηση της Ε.Ε. στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η περιοχή πριν επιδεινωθούν οι προοπτικές, αυτό θα μπορούσε να είναι μια σημαντική θετική έκπληξη", προσθέτει.
Από την άλλη, οι πρόσφατες εξελίξεις αυξάνουν τον κίνδυνο ενός επίμονου και μεγάλου σοκ στις τιμές του πετρελαίου, τονίζει η BofA. "Θα περιμέναμε ένα σοκ πιο… κανονικού μεγέθους από αυτό στην αρχή του πολέμου στην Ουκρανία", όπως εξηγεί. Αυτό θα συνοδευόταν από μικρότερη ανάπτυξη και μια βραχύβια έκρηξη πληθωρισμού. Η ΕΚΤ, αντιμετωπίζοντας ένα πιο παραδοσιακό σοκ από την πλευρά της προσφοράς, πιθανότατα θα ήταν τελικά διατεθειμένη να το εξετάσει και να προσαρμοστεί στη ζημιά στην ανάπτυξη. Αυτό θα μπορούσε να καθυστερήσει τις μειώσεις επιτοκίων που προβλέπει η BofA.
*Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Κεφάλαιο"
