Οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν πιστεύουν ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν είναι ειλικρινής σχετικά με μια ειρηνευτική συμφωνία — και έτσι η στρατηγική τους είναι να καλοπιάνουν και να επαινούν τον Ντόναλντ Τραμπ, μέχρι να καταλήξει και εκείνος στο ίδιο συμπέρασμα και να συνειδητοποιήσει ότι θα χρειαστεί να σκληρύνει τη στάση του απέναντι στο Κρεμλίνο, τονίζει σε ρεπορτάζ - ανάλυσή του ο ιστότοπος Politico.
Η ευρωπαϊκή πλευρά θεωρεί ότι πρόκειται για μια "win-win" τακτική. Θα χαρούν να διαψευστούν εάν ο Αμερικανός πρόεδρος καταφέρει να διαπραγματευθεί τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία με ουσιαστικές εγγυήσεις ασφαλείας, ωστόσο το βασικό σχέδιο είναι να αποκαλυφθεί το "μπλόφα" του Ρώσου ηγέτη και να ενισχυθεί η πίεση για αυστηρότερες κυρώσεις.
Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, ο ηγέτης που κατέβαλε τη μεγαλύτερη διπλωματική προσπάθεια για να αποτραπεί ο πόλεμος μέσω επαφών με τον Πούτιν, είναι σήμερα ο πιο ανοιχτός στο να δηλώνει ότι ο Ρώσος πρόεδρος δεν ενδιαφέρεται για την ειρήνη και παραμένει προσκολλημένος στον στόχο της καταστροφής μιας ανεξάρτητης, δημοκρατικής Ουκρανίας.
"Πιστεύω ότι ο πρόεδρος Πούτιν θέλει ειρήνη; Η απάντηση είναι όχι. Αν θέλετε την πιο βαθιά μου πεποίθηση: Όχι. Πιστεύω ότι ο πρόεδρος Τραμπ θέλει ειρήνη; Ναι", είπε ο Μακρόν πριν αναχωρήσει για την Ουάσιγκτον, όπου συμμετείχε στις συνομιλίες της Δευτέρας. "Δεν πιστεύω ότι ο πρόεδρος Πούτιν θέλει ειρήνη. Νομίζω ότι θέλει την παράδοση της Ουκρανίας. Αυτό είναι που πρότεινε".
Μάλιστα, αντί να προσφέρει παραχωρήσεις για μια συμφωνία ειρήνης, ο Πούτιν ζητά απλώς περισσότερα εδάφη από το Κίεβο, συμπεριλαμβανομένων κρίσιμων αμυντικών γραμμών στο Ντονέτσκ που θα του επιτρέψουν να πλήξει βαθύτερα τη χώρα. Απορρίπτει επίσης κατηγορηματικά την παρουσία δυνάμεων του ΝΑΤΟ ως εγγύηση ασφαλείας μετά τον πόλεμο - προϋπόθεση κρίσιμη για το Κίεβο.
Με την προετοιμασία να βρίσκεται σε εξέλιξη για μια πιθανή σύνοδο Ρωσίας – Ουκρανίας, ηγέτες απ’ όλη την Ευρώπη πραγματοποίησαν σειρά έκτακτων συνομιλιών την Τρίτη, προκειμένου να καθορίσουν τη στάση τους και να μοιραστούν πληροφορίες από τις διαβουλεύσεις στον Λευκό Οίκο μία ημέρα νωρίτερα.
Σύμφωνα με πέντε διπλωμάτες που μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας στο Politico, πρόεδροι, πρωθυπουργοί και πρεσβευτές συμφώνησαν σε μεγάλο βαθμό με τον Μακρόν. Εξέφρασαν βαθιά δυσπιστία ότι το Κρεμλίνο θα διαπραγματευτεί καλόπιστα - αλλά ήταν αισιόδοξοι ότι η Ουάσιγκτον θα τιμωρήσει τη Ρωσία, αν αποδειχθεί πως ο Πούτιν αποτελεί το μεγαλύτερο εμπόδιο στην ειρήνη.
"Είναι σαφές ότι αν βρεθούμε σε μια κατάσταση όπου ο Πούτιν αποδείξει ότι δεν θέλει να τερματίσει τον πόλεμο, αυτό θα αναγκάσει τον Τραμπ να δράσει και θα ενισχύσει το επιχείρημα υπέρ των κυρώσεων", είπε διπλωμάτης χώρας που συμμετείχε σε διαδικτυακή σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου την Τρίτη.
Οι Ευρωπαίοι θεωρούν την αμερικανική πίεση μέσω κυρώσεων καθοριστική για τη διπλωματική διαδικασία, ενώ πολλοί εκτιμούν ότι ο Πούτιν εξαναγκάστηκε να συνομιλήσει με τον Τραμπ στην Αλάσκα μόνο αφού η Ουάσιγκτον επέβαλε υψηλούς δασμούς στην Ινδία για τις αγορές ρωσικού πετρελαίου. Το επόμενο δραστικό βήμα θα ήταν η κλιμάκωση παρόμοιων κυρώσεων ώστε να πληγεί το κρίσιμο εμπόριο της Ρωσίας με την Κίνα.
Ένας δεύτερος διπλωμάτης επιβεβαίωσε ότι οι σύμμαχοι στηρίζουν την αμερικανική πρωτοβουλία για μεσολάβηση, όχι επειδή πιστεύουν απαραίτητα ότι θα αποδώσει, αλλά "επειδή θα αποτελέσει σαφές τεστ των ρωσικών προθέσεων". Ένας τρίτος σημείωσε ότι οι υπό επεξεργασία εγγυήσεις ασφαλείας θα βοηθήσουν την Ουκρανία "να διαπραγματευτεί από θέση ισχύος", ενώ οι κυρώσεις θα διασφαλίσουν ότι "θα έχουμε κάποιο μοχλό πίεσης στον Πούτιν".
Ηγέτες όπως η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε, ο Μακρόν, ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Κιρ Στάρμερ και η πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι μετέβησαν στην Ουάσιγκτον τη Δευτέρα για να στηρίξουν τον πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι στη συνάντηση με τον Τραμπ. Αυτό συνέβη λίγες ημέρες αφότου ο Αμερικανός πρόεδρος φιλοξένησε τον Πούτιν στην Αλάσκα, ισχυριζόμενος ότι σημείωσαν πρόοδο σε "πολλά σημεία".
"Πρόκειται για μια διαρκή άσκηση διαχείρισης του Τραμπ από όλους — συμπεριλαμβανομένου του Πούτιν", δήλωσε στο Politico η Φιόνα Χιλ, πρώην σύμβουλος του Ρεπουμπλικανού στην πρώτη του θητεία και σήμερα ανώτερη συνεργάτιδα του Brookings Institution.
"Αλλά νομίζω ότι έκαναν ό,τι καλύτερο μπορούσαν τη Δευτέρα". Σύμφωνα με την ίδια, το καλύτερο που θα μπορούσε να προκύψει από τη σύνοδο της Αλάσκας ήταν "κάτι με το οποίο θα μπορούσαν να εργαστούν — και φαίνεται πως υπήρξε κάτι, παρότι η εικόνα προς τα έξω ήταν αρνητική".
"Η σταγόνα που ξεχειλίζει το ποτήρι" για τον Τραμπ
Οι δυτικοί εταίροι έχουν κατακλύσει τον Τραμπ με επαίνους — τον ευχαρίστησαν για τις συνομιλίες — και εξέφρασαν ειλικρινή ανακούφιση αφού φάνηκε να δίνει ουσιαστικές διαβεβαιώσεις ότι οι ΗΠΑ θα παίξουν ρόλο στις εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία στο πλαίσιο μιας ειρηνευτικής συμφωνίας. Κεκλεισμένων των θυρών, ωστόσο, εστιάζουν περισσότερο στην προώθηση νέων, σκληρών οικονομικών περιορισμών, αν και όταν η Μόσχα αρνηθεί να τερματίσει την εισβολή.
"Όλοι ακολουθούν τη διαδικασία", είπε τέταρτος Ευρωπαίος διπλωμάτης. "Αλλά δεν ξέρουμε ποιος είναι ο τελικός στόχος του Πούτιν. Τι θα τον ωθούσε να κάνει παραχωρήσεις; Δεν ξέρω".
Η πίεση για συνομιλίες ειρήνης αρχίζει να γίνεται πρόβλημα για τον Ρώσο ηγέτη.
Η απάντηση του Κρεμλίνου στον νέο γύρο διπλωματίας υπήρξε ασαφής. Κερδίζοντας χρόνο, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ είπε ότι η Μόσχα δεν απορρίπτει συνομιλίες με την Ουκρανία - αλλά επέμεινε ότι κάθε σύνοδος θα πρέπει να προετοιμαστεί "βήμα-βήμα, σταδιακά, ξεκινώντας από το επίπεδο εμπειρογνωμόνων και περνώντας από όλα τα απαραίτητα στάδια". Ο Πούτιν μάλιστα πρότεινε μια σύνοδο στη Ρωσία — πρόταση που απορρίφθηκε αμέσως.
Γερμανός αξιωματούχος ανέφερε ότι αυτή η τακτική αποτελεί πλέον σημαντικό τεστ για τη σοβαρότητα της Ρωσίας.
"Η Ρωσία συμφώνησε να φιλοξενήσει ή να συμμετάσχει σε μια διμερή σύνοδο με τον Ζελένσκι … Στο μεταξύ, καταλαβαίνω από τα [ΜΜΕ] … ότι η ρωσική πλευρά τώρα το ερμηνεύει διαφορετικά", είπε.
Στην ευρωπαϊκή πλευρά, η διπλωματία κινείται με ταχύτητα. Η ΕΕ πραγματοποίησε έκτακτη σύνοδο πρεσβευτών ως τις 2 το πρωί της Τρίτης, ενόψει της τηλεδιάσκεψης των ηγετών και μιας ξεχωριστής συνεδρίασης με την άτυπη "Συμμαχία των Προθύμων", που περιλαμβάνει και χώρες εκτός ΕΕ, όπως η Τουρκία και ο Καναδάς. Την ίδια στιγμή, αναμένεται αυτήν την εβδομάδα στην Ουάσιγκτον συνάντηση στρατιωτικών ηγετών για τις συγκεκριμένες εγγυήσεις ασφαλείας στην Ουκρανία.
Οι υπουργοί Άμυνας και Εξωτερικών της ΕΕ θα συνεδριάσουν επίσης άτυπα την επόμενη εβδομάδα, καθώς αυξάνονται οι προσδοκίες ότι μια συγκεκριμένη πρόταση ειρήνης θα μπορούσε να είναι έτοιμη για να παρουσιαστεί στον Ζελένσκι και τον Πούτιν μέσα σε περίπου μία εβδομάδα.
Ο Τραμπ έχει αφήσει να εννοηθεί ότι η αμερικανική αεροπορία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στην Ουκρανία, ενώ οι ευρωπαϊκές χώρες θα μπορούσαν να αναπτύξουν στρατεύματα για την προστασία της χώρας — όλα αυτά σε πλήρη αντίθεση με τις ρωσικές φιλοδοξίες για κατάληψη περισσότερων εδαφών.
Ωστόσο, ενώ οι δυτικές χώρες εμφανίζονται όλο και πιο σίγουρες ότι μπορούν να συνεργαστούν με τον Τραμπ και να διατηρήσουν ενιαίο μέτωπο, αναγκάζονται επίσης να προσαρμόζουν τις "κόκκινες γραμμές" τους για να τον ικανοποιήσουν. Μετά τις συνομιλίες στην Ουάσιγκτον, η ΕΕ φάνηκε τη Δευτέρα να μετριάζει την απαίτησή της για αποδοχή κατάπαυσης του πυρός από τη Ρωσία πριν ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις.
"Υπήρχε κάποια ελπίδα ότι ο Τραμπ θα άλλαζε γνώμη στο ζήτημα της κατάπαυσης του πυρός. Αυτό δεν συνέβη", είπε πέμπτος διπλωμάτης, εκφράζοντας ανησυχία για τη διαφορά θέσεων. "Αλλά συνολικά ήταν ένα καλό βήμα προς την ειρήνη".
Το πιο κρίσιμο, ωστόσο, είναι ότι ακόμη και ο ίδιος ο Τραμπ αναγνωρίζει πλέον δημοσίως ότι ο Πούτιν μπορεί να μην διαπραγματεύεται με καλή πίστη.
"Θα μάθουμε για τον πρόεδρο Πούτιν τις επόμενες εβδομάδες … Είναι πιθανό να μη θέλει να κλείσει συμφωνία", είπε ο Αμερικανός πρόεδρος στο Fox News.
"Ελπίζω ο πρόεδρος Πούτιν να φερθεί καλά, κι αν όχι, τότε θα είναι μια δύσκολη κατάσταση".
