Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ σχεδόν αυτοπροτάθηκε για το Νόμπελ Ειρήνης την Τρίτη, ισχυριζόμενος στην ομιλία του στα Ηνωμένα Έθνη ότι "τερμάτισε επτά ατελείωτους πολέμους", οι οποίοι "μαίνονταν, με αμέτρητες χιλιάδες ανθρώπους να σκοτώνονται".
"Τερμάτισα επτά πολέμους, που σε όλες τις περιπτώσεις, μαίνονταν, με αμέτρητες χιλιάδες ανθρώπους να σκοτώνονται. Αυτό περιλαμβάνει την Καμπότζη και την Ταϊλάνδη, το Κοσσυφοπέδιο και τη Σερβία, το Κονγκό και τη Ρουάντα - έναν άγριο, βίαιο πόλεμο που ήταν - το Πακιστάν και την Ινδία, το Ισραήλ και το Ιράν, την Αίγυπτο και την Αιθιοπία, και την Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν", ανέφερε ο Τραμπ στην ομιλία του.
Σύμφωνα με το CNN, οι δύο συγκρούσεις για τις οποίες ο Τραμπ έχει καταβάλει μέχρι στιγμής τις περισσότερες προσπάθειες για να τερματίσει - ο πόλεμος του Ισραήλ στη Γάζα και ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία - συνεχίζουν να μαίνονται χωρίς σημάδια υποχώρησης, παρά τις μυριάδες προθεσμίες, τις απειλές και τις υποσχέσεις που έχει δώσει για να επιτύχει συμφωνίες κατάπαυσης του πυρός.
Αλλά η αποτυχία επίτευξης συμφωνίας στη Μέση Ανατολή και την Ουκρανία δεν εμπόδισε τον Τραμπ να καυχιέται για τις συγκρούσεις που είπε ότι τερμάτισε.
Ο Τραμπ έχει επαναλάβει αυτόν τον ισχυρισμό από τις αρχές του καλοκαιριού και ο Λευκός Οίκος παρείχε μια λίστα με τις επτά διμερείς συμφωνίες στις οποίες αναφέρεται.
Ενώ σίγουρα συνέβαλε στη διαμεσολάβηση για μερικές συμφωνίες μεταξύ μακροχρόνιων εχθρών, ο ρόλος του στην εξασφάλιση εκεχειριών σε ορισμένες από τις άλλες συγκρούσεις για τις οποίες έχει καυχηθεί ότι τερμάτισε έχει αμφισβητηθεί από ορισμένες από τις εμπλεκόμενες χώρες.
Και φυσικά υπάρχουν οι πόλεμοι που δεν συνέβαιναν όταν ισχυρίζεται ότι τους τερμάτισε.
Ισραήλ και Ιράν
Ο Τραμπ πιστώνεται με τον τερματισμό του 12ήμερου πολέμου.
Τον Ιούνιο, το Ισραήλ εξαπέλυσε επιθέσεις στην καρδιά του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν και στη στρατιωτική ηγεσία, λέγοντας ότι ήθελε να εμποδίσει την Τεχεράνη να κατασκευάσει πυρηνικά όπλα. Το Ιράν αρνήθηκε ότι επιδίωκε κάτι τέτοιο.
Ο Τραμπ διαπραγματεύτηκε μια συμφωνία εκεχειρίας αφού πρώτα αμερικανικά μαχητικά έπληξαν τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν στο Φορντό, το Ισπαχάν και τη Νατάνζ.
Η Έβελιν Φάρκας, εκτελεστική διευθύντρια του McCain Institute του Πανεπιστημίου της Αριζόνα, δήλωσε ότι ο Τραμπ πρέπει πράγματι να πιστωθεί με τον τερματισμό του πολέμου.
"Υπάρχει πάντα η πιθανότητα η σύγκρουση να αναζωπυρωθεί αν το Ιράν επανεκκινήσει το πρόγραμμα πυρηνικών όπλων", δήλωσε. "Ωστόσο, επρόκειτο για έναν πόλεμο χωρίς πραγματικό ορίζοντα λήξης, μέχρι που παρενέβη ο πρόεδρος Τραμπ και τους έθεσε το τελεσίγραφο".
Ο Λόρενς Χάας, ανώτερος εταίρος για την αμερικανική εξωτερική πολιτική στο American Foreign Policy Council και ειδικός στις εντάσεις Ισραήλ–Ιράν, συμφώνησε ότι οι ΗΠΑ διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στην επίτευξη της εκεχειρίας. Ωστόσο, τη χαρακτήρισε ως μια "προσωρινή ανάπαυλα" μέσα στον συνεχιζόμενο "καθημερινό ψυχρό πόλεμο" των δύο χωρών, ο οποίος συχνά παίρνει βίαιη τροπή.
Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν
Τον Αύγουστο, ο Τραμπ φιλοξένησε στον Λευκό Οίκο τους ηγέτες της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν, όπου υπέγραψαν συμφωνία με στόχο τον τερματισμό μιας σύγκρουσης που διαρκεί δεκαετίες. Ο πρωθυπουργός της Αρμενίας, Νικόλ Πασινιάν, χαρακτήρισε το έγγραφο "σημαντικό ορόσημο", ενώ ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχάμ Αλίεφ, εξήρε τον Τραμπ λέγοντας ότι "πέτυχε ένα θαύμα".
Η συμφωνία προέβλεπε το άνοιγμα βασικών οδών μεταφοράς και την ανανέωση της δέσμευσης των δύο χωρών για την υπογραφή συνθήκης ειρήνης. Το κείμενο της συνθήκης υπεγράφη σε προκαταρκτικό επίπεδο από τους υπουργούς Εξωτερικών, γεγονός που σηματοδότησε μία πρώτη έγκριση. Ωστόσο, η οριστική υπογραφή και επικύρωση δεν έχουν ακόμη πραγματοποιηθεί.
Η διαμάχη χρονολογείται από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν οι αρμενικές δυνάμεις κατέλαβαν το Ναγκόρνο-Καραμπάχ και γειτονικά εδάφη. Το 2020, ο στρατός του Αζερμπαϊτζάν ανακατέλαβε μεγάλες περιοχές, με τη Ρωσία να μεσολαβεί σε εκεχειρία και να αναπτύσσει περίπου 2.000 στρατιώτες ως ειρηνευτική δύναμη.
Τον Σεπτέμβριο του 2023, το Μπακού εξαπέλυσε αιφνιδιαστική επίθεση-αστραπή για την ανακατάληψη των υπόλοιπων εδαφών. Έκτοτε, οι δύο πλευρές εργάζονται για την εξομάλυνση των σχέσεων και την υπογραφή μιας συνολικής ειρηνευτικής συνθήκης.
Αίγυπτος και Αιθιοπία
Η ένταση μεταξύ Αιγύπτου, Αιθιοπίας και Σουδάν για το Φράγμα της Αναγέννησης στον Γαλάζιο Νείλο διαρκεί πάνω από μια δεκαετία. Η Αιθιοπία ολοκλήρωσε το έργο τον Ιούλιο και το εγκαινίασε αυτόν τον μήνα, προκαλώντας τις αντιδράσεις του Καΐρου και του Χαρτούμ. Η Αίγυπτος βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά στον Νείλο για τη γεωργία της, ενώ το Σουδάν φοβάται πλημμύρες και θέλει να προστατεύσει τα δικά του φράγματα.
Κατά την πρώτη του θητεία, ο Τραμπ προσπάθησε να μεσολαβήσει, χωρίς αποτέλεσμα. Δεν κατάφερε να πείσει τις χώρες να συμφωνήσουν και ανέστειλε τη βοήθεια προς την Αιθιοπία λόγω της διαμάχης. Τον Ιούλιο, ανάρτησε στο Truth Social ότι βοήθησε να "λυθεί η διαμάχη για το τεράστιο φράγμα" και ότι "υπάρχει ειρήνη τουλάχιστον προς το παρόν". Ωστόσο, οι διαφορές παραμένουν και οι διαπραγματεύσεις έχουν παγώσει.
Όπως σχολίασε ο Λόρενς Χάας: "Θα ήταν τεράστια υπερβολή να πει κανείς ότι αυτές οι χώρες βρίσκονται σε πόλεμο. Απλά δεν ισχύει".
Ινδία και Πακιστάν
Η δολοφονία τουριστών τον Απρίλιο στο υπό ινδικό έλεγχο Κασμίρ έφερε την Ινδία και το Πακιστάν πιο κοντά στον πόλεμο από ό,τι είχαν υπάρξει εδώ και χρόνια. Ωστόσο, οι δύο πλευρές κατέληξαν σε εκεχειρία.
Ο Τραμπ ισχυρίζεται ότι οι ΗΠΑ μεσολάβησαν, προσφέροντας μάλιστα εμπορικές παραχωρήσεις. Το Πακιστάν τον ευχαρίστησε και μάλιστα τον πρότεινε για το Νόμπελ Ειρήνης. Η Ινδία, από την άλλη, διέψευσε τους ισχυρισμούς του, υποστηρίζοντας ότι δεν υπήρξε καμία σχετική συζήτηση με την Ουάσιγκτον.
Αν και η Ινδία υποβάθμισε τον ρόλο της κυβέρνησης Τραμπ στην επίτευξη της εκεχειρίας με το Πακιστάν, τόσο ο Χάας όσο και η Φάρκας θεωρούν ότι οι ΗΠΑ αξίζουν κάποια αναγνώριση για τη συμβολή τους στον τερματισμό των συγκρούσεων.
"Πιστεύω ότι ο πρόεδρος Τραμπ διαδραμάτισε έναν εποικοδομητικό ρόλο από κάθε άποψη, αλλά ίσως όχι καθοριστικό. Και πάλι, δεν είμαι βέβαιη ότι μπορεί να χαρακτηριστεί ως ολοκληρωτικός πόλεμος", σημείωσε η Φάρκας.
Σερβία και Κόσοβο
Ο Λευκός Οίκος παρουσιάζει τη σχέση Σερβίας-Κοσόβου ως ακόμη μια "σύγκρουση που έλυσε" ο Τραμπ. Ωστόσο, κατά τη δεύτερη θητεία του δεν υπήρξε πραγματική απειλή πολέμου ανάμεσα στους δύο γείτονες, ούτε κάποια ουσιαστική συνεισφορά του Ρεπουμπλικανού προέδρου για τη βελτίωση των σχέσεών τους.
Το Κόσοβο, πρώην σερβική επαρχία, ανακήρυξε την ανεξαρτησία του το 2008 και έχει αναγνωριστεί από 100 χώρες. Έκτοτε οι εντάσεις συνεχίζονται, αλλά δεν έφτασαν ποτέ στο σημείο πολέμου, κυρίως χάρη στην παρουσία ειρηνευτικών δυνάμεων του ΝΑΤΟ.
Κατά την πρώτη του θητεία, ο Τραμπ είχε μεσολαβήσει σε μια ευρεία συμφωνία μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου, ωστόσο μεγάλο μέρος όσων συμφωνήθηκαν τότε δεν υλοποιήθηκαν ποτέ.
Ρουάντα και Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό
Ο Τραμπ έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στις ειρηνευτικές προσπάθειες μεταξύ των δύο αφρικανικών χωρών, ωστόσο δεν είναι ο μόνος και η σύγκρουση απέχει πολύ από το να λήξει.
Η ανατολική περιοχή του Κονγκό, πλούσια σε ορυκτά, έχει καταστραφεί από συγκρούσεις με περισσότερες από 100 ένοπλες ομάδες. Η ισχυρότερη εξ αυτών είναι το αντάρτικο κίνημα M23, που υποστηρίζεται από τη γειτονική Ρουάντα. Η τελευταία υποστηρίζει ότι προστατεύει τα εδαφικά της συμφέροντα και ότι μέλη που συμμετείχαν στη γενοκτονία του 1994 κατέφυγαν στο Κονγκό, συνεργαζόμενοι με τον στρατό της χώρας.
Οι προσπάθειες της κυβέρνησης Τραμπ απέδωσαν καρπούς τον Ιούνιο, όταν οι υπουργοί Εξωτερικών του Κονγκό και της Ρουάντας υπέγραψαν συμφωνία ειρήνης στον Λευκό Οίκο. Ωστόσο, το M23 δεν συμμετείχε άμεσα στις διαπραγματεύσεις που διεξήχθησαν υπό την αιγίδα των ΗΠΑ και δήλωσε ότι δεν μπορούσε να τηρήσει τους όρους μιας συμφωνίας που δεν το αφορούσε.
Το τελευταίο βήμα για μια πιο σταθερή ειρήνη επρόκειτο να είναι μια ξεχωριστή συμφωνία, υπό την αιγίδα του Κατάρ, μεταξύ του Κονγκό και του M23. Ωστόσο, μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις για ουσιαστικές συνομιλίες για τους τελικούς όρους.
Καμπότζη και Ταϊλάνδη
Αξιωματούχοι από την Ταϊλάνδη και την Καμπότζη αποδίδουν στον Τραμπ καθοριστικό ρόλο στο να συμφωνήσουν οι δύο γείτονες σε εκεχειρία, ύστερα από τη σύντομη μεθοριακή σύγκρουση του καλοκαιριού.
Οι δύο χώρες έχουν συγκρουστεί στο παρελθόν για την κοινή τους μεθόριο. Οι τελευταίες μάχες ξέσπασαν τον Ιούλιο, όταν έκρηξη νάρκης στα σύνορα τραυμάτισε πέντε Ταϊλανδούς στρατιώτες. Η ένταση είχε ξεκινήσει ήδη από τον Μάιο, μετά τον θάνατο ενός Καμποτζιανού στρατιώτη σε επεισόδιο που προκάλεσε διπλωματικό ρήγμα και αναστάτωσε την πολιτική σκηνή της Ταϊλάνδης.
Στα τέλη Ιουλίου, οι δύο πλευρές συμφώνησαν σε άνευ όρων εκεχειρία σε συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στη Μαλαισία.
Αν και ο Μαλαισιανός πρωθυπουργός Άνουαρ Ιμπραήμ πίεσε για τη συμφωνία, οι διαπραγματεύσεις είχαν βαλτώσει μέχρι που παρενέβη ο Τραμπ. Ο Αμερικανός πρόεδρος προειδοποίησε τους ηγέτες των δύο χωρών ότι οι ΗΠΑ δεν θα προχωρούσαν σε εμπορικές συμφωνίες εάν συνεχιζόταν η βία. Τόσο η Καμπότζη όσο και η Ταϊλάνδη αντιμετώπιζαν οικονομικές δυσκολίες και καμία δεν είχε καταλήξει σε δασμολογικές συμφωνίες με την Ουάσιγκτον, σε αντίθεση με τους περισσότερους γείτονές τους στη Νοτιοανατολική Ασία.
Όπως σημείωσε ο πολιτικός αναλυτής και υποψήφιος διδάκτορας του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν, Κεν Λοχατεπανόντ, "η απόφαση του προέδρου Τραμπ να θέσει ως όρο για την επιτυχή ολοκλήρωση των συνομιλιών μια εκεχειρία, πιθανότατα έπαιξε σημαντικό ρόλο στο να καθίσουν οι δύο πλευρές στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τη στιγμή που το έκαναν".
ΠΗΓΗ: TheToc
