Οι χώρες θα πρέπει να δράσουν τώρα για να αποτρέψουν να προκληθεί χάος στις μακροπρόθεσμες οικονομικές προοπτικές από την επιβράδυνση της αύξησης του πληθυσμού, αναφέρει σήμερα στην εξαμηνιαία έκθεσή της η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD).
Η έκθεση αναφέρει ότι η γήρανση του πληθυσμού έχει ήδη αρχίσει να εμποδίζει την οικονομική ανάπτυξη σε ορισμένες χώρες - και ότι στην αναδυόμενη Ευρώπη, η μείωση του ποσοστού των ατόμων σε ηλικία εργασίας προβλέπεται και να μειώσει αντίστοιχα την ετήσια αύξηση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ κατά μέσο όρο σχεδόν 0,4 ποσοστιαίες μονάδες ετησίως μεταξύ 2024 και 2050.
"Ήδη σήμερα, η δημογραφική σύσταση διαβρώνει την αύξηση του βιοτικού επιπέδου και θα αποτελέσει εμπόδιο για την αύξηση του ΑΕΠ στο μέλλον", δήλωσε η επικεφαλής οικονομολόγος της EBRD Μπεάτα Τζάβορτσικ, στο Reuters.
Τα μετακομμουνιστικά έθνη, είπε, "γερνούν πριν πλουτίσουν", με τη μέση ηλικία να φτάνει τα 37 έτη, σε μια εποχή που το μέσο ΑΕΠ κατά κεφαλήν ανέρχεται στα 10.000 δολάρια.
Αυτό ήταν το ένα τέταρτο του ποσού που καταγράφηκε όταν η μέση ηλικία έφτασε σε αυτό το επίπεδο στις προηγμένες οικονομίες τη δεκαετία του 1990.
Η έκθεση επισήμανε μια σειρά παραγόντων που οδηγούν στην πτώση του ποσοστού γεννήσεων - από τις μεταβολές των κοινωνικών κανόνων έως τη μείωση των επαγγελματικών εισοδημάτων των γυναικών από την απόκτηση ενός μωρού.
Αλλά ενώ σχεδόν όλα τα έθνη της EBRD έχουν τουλάχιστον κάποια κίνητρα για την αύξηση του ποσοστού γεννήσεων, η Τζάβορτσικ είπε ότι αυτά τα μέτρα δεν έχουν επιφέρει μια ουσιαστική, βιώσιμη αλλαγή σε καμία χώρα.
Η μετανάστευση στο επίπεδο που απαιτείται για την αντιμετώπιση της μείωσης των γεννήσεων δεν είναι πολιτικά αποδεκτή στα περισσότερα μέρη, ανέφερε η έκθεση, και οι περισσότεροι πολίτες είναι "αμφιθυμικοί" σχετικά με την ενίσχυση της χρήσης της Τεχνητής Νοημοσύνης για τη βελτίωση της παραγωγικότητας.
Ο μεγαλύτερος μοχλός, είπε η Τζάβορτσικ, είναι οι άνθρωποι που εργάζονται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα - κάτι που θα απαιτούσε επίσης κάποια επανεκπαίδευση και, ενδεχομένως, αλλαγές στα συνταξιοδοτικά συστήματα.
"Αυτό που χρειαζόμαστε είναι να κάνουμε μια συζήτηση μεταξύ ενηλίκων με τους ψηφοφόρους σχετικά με το πώς είναι η κατάσταση, επειδή οι άνθρωποι τείνουν στην πραγματικότητα να υποτιμούν τη σημασία των δημογραφικών τάσεων", είπε και πρόσθεσε: "Πρέπει να ενημερώσουμε - ιδιαίτερα - τους νεότερους ψηφοφόρους, επειδή αυτοί είναι που θα επωμιστούν το βάρος των συνταξιοδοτικών συστημάτων pay-as-you-go (Σ.τ.Σ: Το συνταξιοδοτικό σύστημα "pay-as-you-go" (PAYG) ή αλλιώς αναδιανεμητικό σύστημα είναι ένας τρόπος οργάνωσης της κοινωνικής ασφάλισης, κατά τον οποίο οι τρέχουσες συντάξεις των συνταξιούχων χρηματοδοτούνται άμεσα από τις εισφορές των σημερινών εργαζομένων)".
Κανένα από τα μέτρα που μπορούν να αντισταθμίσουν τη μείωση των γεννήσεων δεν είναι πολιτικά δημοφιλές.
Αλλά η έκθεση διαπίστωσε ότι η γήρανση του πληθυσμού - και οι ηγέτες - το καθιστούν πιο δύσκολο, καθώς τάσσονται υπέρ της οριοθέτησης των συντάξεων και του περιορισμού της μετανάστευσης.
Στη μέση οικονομία σε παγκόσμιο επίπεδο, ο ηγέτης είναι τώρα 60 ετών - 19 χρόνια μεγαλύτερος από τον μέσο ενήλικα. Αυτό το χάσμα διευρύνθηκε στις αυταρχικές κυβερνήσεις σε 26 χρόνια το 2023, από 19 χρόνια το 1960.
Τα νεότερα κράτη μέλη της EBRD, συμπεριλαμβανομένων των νέων και αναπτυσσόμενων χωρών όπως η Νιγηρία, θα πρέπει να επικεντρωθούν στην ενίσχυση της ανάπτυξης θέσεων εργασίας και της επέκτασης του ιδιωτικού τομέα, επειδή ο χρόνος τρέχει, όπως πρότεινε η Τζάβορτσικ.
"Αυτό το δημογραφικό 'επίδομα' που μπορούν να απολαύσουν είναι φευγαλέο", κατέληξε, επισημαίνοντας την πτώση των ποσοστών γεννήσεων σε άλλα μέρη της Αφρικής. "Επομένως, υπάρχει μόνο ένα παράθυρο ευκαιρίας, αυτές οι χώρες πρέπει να το εκμεταλλευτούν".
