Νέα διάσταση λαμβάνουν οι διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, μετά τη δημοσιοποίηση ηχογραφημένης τηλεφωνικής συνομιλίας ανάμεσα στον ειδικό απεσταλμένο του προέδρου των ΗΠΑ Ντ. Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, και τον κορυφαίο διπλωματικό σύμβουλο του Ρώσου προέδρου Βλ. Πούτιν, Γιούρι Ουσακόφ. Η κλήση, που πραγματοποιήθηκε στις 14 Οκτωβρίου και διήρκεσε λίγο περισσότερο από πέντε λεπτά, φέρεται να αποτέλεσε το σημείο εκκίνησης του αμερικανικού "ειρηνευτικού σχεδίου των 28 σημείων", το οποίο η Ουάσινγκτον πιέζει το Κίεβο να αποδεχθεί.
Σύμφωνα με ηχογράφηση που αποκαλύπτει το Bloomberg, ο Γουίτκοφ - με φρέσκια την επιτυχία της συμφωνίας για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα πρότεινε στον Ουσακόφ να χρησιμοποιηθεί το ίδιο μοντέλο και για την Ουκρανία. Παράλληλα, τον συμβούλευσε για το πώς ο Βλαντίμιρ Πούτιν θα μπορούσε να θέσει το ζήτημα στον Ντόναλντ Τραμπ, ζητώντας μάλιστα να οργανωθεί τηλεφωνική επικοινωνία των δύο προέδρων πριν από την επίσκεψη Βολοντίμιρ Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο.
Ο Γουίτκοφ φέρεται να είπε στον Ρώσο αξιωματούχο: "Έχουμε ετοιμάσει ένα σχέδιο 20 σημείων για την ειρήνη στη Γάζα και σκέφτομαι ότι ίσως κάνουμε το ίδιο με εσάς". Πρότεινε επίσης ο Πούτιν να συγχαρεί τον Τραμπ για την επιτυχία στη Γάζα και να τονίσει ότι η Ρωσία υποστήριξε την προσπάθεια.
Ερωτηθείς για την κλήση, ο Τραμπ δήλωσε ότι δεν την έχει εξετάσει, αλλά άκουσε πως ήταν "τυπική διαπραγμάτευση". "Πρέπει να πουλήσει τη λύση του ουκρανικού στη Ρωσία. Αυτό κάνει ένας διαπραγματευτής", είπε σε δημοσιογράφους, συμπληρώνοντας ότι κάθε πλευρά χρειάζεται να κάνει παραχωρήσεις.
Το Κρεμλίνο δεν σχολίασε άμεσα μέσω του εκπροσώπου του, Ντμίτρι Πεσκόφ.
Το παρασκήνιο του αμερικανικού σχεδίου
Η κλήση Γουίτκοφ–Ουσακόφ παρέχει για πρώτη φορά άμεση εικόνα για τις πρόσφατες τακτικές των ΗΠΑ και φέρεται να συνδέεται με τη διαμόρφωση του σχεδίου των 28 σημείων που εμφανίστηκε νωρίτερα αυτόν τον μήνα. Ο ίδιος ο Πούτιν δήλωσε ότι το αμερικανικό σχέδιο μπορεί να αποτελέσει βάση για συμφωνία, επιβεβαιώνοντας ότι η Ρωσία έχει λάβει αντίγραφό του, αν και δεν έχει συζητηθεί λεπτομερώς με τις ΗΠΑ.
Ο Τραμπ, μέσω ανάρτησης στο Truth Social, ανακοίνωσε ότι έχει δώσει εντολή στον Γουίτκοφ να συναντήσει τον Πούτιν "με στόχο την οριστικοποίηση του ειρηνευτικού σχεδίου". Όπως είπε, η αρχική πρόταση έχει "αναδιαμορφωθεί" μετά από παρεμβάσεις και των δύο πλευρών και μένουν μόνο λίγα σημεία διαφωνίας.
Την περίοδο εκείνη ο Τραμπ βρισκόταν στο απόγειο της διπλωματικής του επιτυχίας στη Γάζα, έχοντας εξασφαλίσει την απελευθέρωση των τελευταίων 20 ζωντανών ομήρων της Χαμάς. Ωστόσο, την ίδια στιγμή η στάση του απέναντι στον Πούτιν έδειχνε να αλλάζει, καθώς εξέταζε την παροχή πυραύλων Tomahawk στην Ουκρανία, νέες κυρώσεις κατά της Ρωσίας και σχολίαζε επικριτικά τη συνέχιση της ρωσικής εισβολής.
Το παρασκήνιο των χειρισμών Μόσχας–Ουάσινγκτον
Μετά την κλήση της 14ης Οκτωβρίου, ο Πούτιν κάλεσε τον Τραμπ δύο ημέρες αργότερα, κατόπιν ρωσικού αιτήματος. Η συνομιλία διήρκεσε δυόμιση ώρες και ο Τραμπ την περιέγραψε ως "πολύ παραγωγική". Ανακοίνωσε μάλιστα σχέδιο συνάντησης στη Βουδαπέστη, η οποία δεν έχει ακόμη πραγματοποιηθεί.
Στη συνέχεια, ο Γουίτκοφ συναντήθηκε στο Μαϊάμι με τον Κιρίλ Ντμίτριεφ, στενό σύμβουλο του Πούτιν, όπως επιβεβαίωσε ο ίδιος ο Ντμίτριεφ στο Axios. Λίγες ημέρες αργότερα, στις 29 Οκτωβρίου, ο Ντμίτριεφ και ο Ουσακόφ συνομίλησαν εκ νέου, συζητώντας πόσο "σκληρά" θα έπρεπε η Ρωσία να προωθήσει τις απαιτήσεις της στο πλαίσιο της ειρηνευτικής πρότασης.
Ο Ουσακόφ εμφανίστηκε να επιμένει ότι η Μόσχα πρέπει να ζητήσει "το μέγιστο", εκφράζοντας ανησυχία πως οι ΗΠΑ ίσως παρερμηνεύσουν τις ρωσικές προτάσεις και ισχυριστούν ότι έχει ήδη υπάρξει συμφωνία. Ο Ντμίτριεφ φέρεται να εκτίμησε πως ακόμη και αν η Ουάσινγκτον δεν αποδεχτεί πλήρως το ρωσικό σχέδιο, θα κινηθεί πολύ κοντά σε αυτό.
Το κατά πόσο οι ρωσικές προτάσεις επηρέασαν το τελικό αμερικανικό σχέδιο των 28 σημείων δεν έχει ακόμη διευκρινιστεί.
Πιέσεις στην Ουκρανία να αποδεχθεί το σχέδιο
Την ίδια στιγμή, το Κίεβο βρίσκεται υπό έντονη πίεση. Σύμφωνα με το Bloomberg, Αμερικανοί αξιωματούχοι απείλησαν να διακόψουν κρίσιμη παροχή στρατιωτικών πληροφοριών αν ο Ζελένσκι αρνηθεί την πρόταση, ενώ το τελευταίο διάστημα η κυβέρνηση της Ουκρανίας φαίνεται να έχει αποσπάσει ορισμένες παραχωρήσεις μετά από συνομιλίες με τον Αμερικανό ΥΠΕΞ, Μάρκο Ρούμπιο.
Βάσει του προτεινόμενου πλαισίου, η Ουκρανία θα πρέπει να αποσύρει δυνάμεις από τμήματα του Ντονμπάς που δεν έχει καταλάβει η Ρωσία, δημιουργώντας ουδέτερη αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη με διεθνή αναγνώριση ως ρωσική. Παράλληλα, η Μόσχα θα λάβει de facto αναγνώριση των αξιώσεών της στην Κριμαία, το Λουχάνσκ και το Ντονέτσκ, ενώ οι γραμμές του μετώπου σε Χερσώνα και Ζαπορίζια θα "παγώσουν". Το Κίεβο και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί του επιμένουν ότι ο πόλεμος πρέπει να σταματήσει στις σημερινές γραμμές.
Κατά την κλήση με τον Ουσακόφ, ο Γουίτκοφ φέρεται να υπαινίσσεται ορισμένα από αυτά τα σημεία: "Εγώ κι εσύ ξέρουμε τι θα χρειαστεί για να γίνει η συμφωνία — το Ντονέτσκ και ίσως κάποια ανταλλαγή εδαφών". Τόνισε επίσης ότι έχει "μεγάλο χώρο" από τον Τραμπ να κινηθεί στις διαπραγματεύσεις.
Ο Ουσακόφ απάντησε: "Αυτό ακούγεται καλό".
Το πλήρες παρασκήνιο των διαβουλεύσεων παραμένει θολό, όμως η δημοσιοποίηση της συνομιλίας φωτίζει για πρώτη φορά το πώς διαμορφώθηκε το περιβόητο σχέδιο των 28 σημείων — και πώς οι ΗΠΑ, σε συνεννόηση με το Κρεμλίνο, επιδιώκουν να πιέσουν για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.
