Στην ανάγκη ενός οδικού χάρτη για το πώς θα κινηθεί η ΕΕ απέναντι στη νέα κατάσταση πραγμάτων στη Συρία, ανάλογα με τα θετικά βήματα που θα κάνουν οι νέες αρχές σε σχέση με την πολιτική μετάβαση, τη δημιουργία συμπεριληπτικής Κυβέρνησης και σεβασμό ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αναφέρθηκε ο Κύπριος πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης κατά την άφιξή του στη σύνοδο κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες.
Ο κ. Χριστοδουλίδης ανέφερε πως θα παρουσιάσει σχετική πρόταση κατά τη διάρκεια της συζήτησης, προσθέτοντας πως αυτό είναι ένα μήνυμα που φέρνει και από τα κράτη της περιοχής.
Μεταξύ άλλων ο Κύπριος πρόεδρος αναφέρθηκε και στα πρόσφατα συμπεράσματα για τη διεύρυνση σε σχέση με την Τουρκία, αλλά και πως ενημερώθηκε από την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για τη συζήτηση που είχε με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Ο κ. Χριστοδουλίδης ανέφερε ακόμα πως "η απομάκρυνση του Άσαντ μαζί με την απομάκρυνση κάποιων χωρών που δεν είχαν θετικό ρόλο, είναι μια θετικότατη εξέλιξη", τονίζοντας την ανάγκη να διασφαλιστεί η ανεξαρτησία της χώρας, χωρίς επηρεασμούς "ούτε από τη Ρωσία, ούτε από το Ιράν, ούτε φυσικά και από την Τουρκία".
Η ατζέντα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου περιλαμβάνει εκτός από την κατάσταση στη Συρία, και το θέμα της μετανάστευσης (για το οποίο ο Χριστοδουλίδης συμμετείχε σε συζήτηση κρατών μελών με πρωτοβουλία της Δανίας πριν τη σύνοδο), καθώς και τη θέση της ΕΕ στον κόσμο.
"Η συζήτηση για τον ρόλο της Ευρώπης στον κόσμο είναι ιδιαίτερης σημασίας" τόνισε, σημειώνοντας πως "η θέση μας είναι ξεκάθαρα για την ανάγκη ενίσχυσης της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης" η οποία "περνά μέσα από τον τομέα της άμυνας, της ασφάλειας, της ανταγωνιστικότητας, της παραγωγικότητας και μέσα σε ένα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον".
Ως ΕΕ, τόνισε ο κ. Χριστοδουλίδης, "δεν θα πρέπει να εξαρτόμαστε είτε από τις αποφάσεις είτε από τις επιλογές των όποιων τρίτων κρατών. Άρα η συζήτηση είναι ιδιαίτερης σημασίας, ειδικότερα για να δούμε πώς δημιουργούμε εκείνες τις προϋποθέσεις" όπως ότι η ΕΕ έχει "πρωταγωνιστικό ρόλο και όχι να ακολουθούμε τις εξελίξεις, όπως συμβαίνει σε πολλά των θεμάτων, ειδικότερα σε θέματα εξωτερικής πολιτικής".
Εξελίξεις στη Συρία
Ειδικότερα για τη συζήτηση για τη Συρία, ο ΠτΔ τόνισε πως "αναμφίβολα όλοι θεωρούμε θετική την εξέλιξη της απομάκρυνσης του Άσαντ" αλλά πως είναι πιο σημαντικό αυτή τη στιγμή "να δούμε το μέλλον της Συρίας και ποια Συρία θέλουμε",
Υπενθύμισε πως η Κυπριακή Δημοκρατία βρίσκεται σε απόφαση "λιγότερο από 80 χιλιόμετρα από τη Συρία" και πως "για αυτό το λόγο έχουμε υποβάλει και ένα συγκεκριμένο paper για τη συζήτηση μαζί με την Ελλάδα και την Αυστρία".
Όπως είπε, θέση της Κύπρου, όπως τη μετέφερε και στη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος πριν τη σύνοδο κορυφής, "είναι η ανάγκη να υπάρχει μια κοινή προσέγγιση των 27 μαζί με τα γειτονικά κράτη". Εκτίμησε πως δεν θα υπάρξει "ιδιαίτερο αμερικανικό ενδιαφέρον για τις εξελίξεις στη Συρία, αλλά ως Ευρωπαϊκή Ένωση, μαζί με τα γειτονικά κράτη, πρέπει να έχουμε μια κοινή πολιτική".
"Είναι αυτό που θα παρουσιάσω σήμερα, ένα οδικό χάρτη εξελίξεων που θέλουμε να δούμε στη Συρία" βάσει του οποίου "αν υπάρχει ανταπόκριση από πλευράς της συριακής Κυβέρνησης, να υπάρχει και ανταπόκριση από δικής μας πλευράς".
"Η απομάκρυνση του Άσαντ χαιρετίστηκε γιατί απομάκρυνε και τον πρωταγωνιστικό ρόλο κάποιων τρίτων χωρών στην περιοχή. Δεν πρέπει να δούμε τώρα αυτός ο ρόλος να αναπληρώνεται από την Τουρκία που διεκδικεί να διαδραματίσει αυτόν τον ρόλο" τόνισε, επισημαίνοντας παράλληλα τη σημασία της κυριαρχίας, της εδαφικής ακεραιότητας, της προστασία των μειονοτήτων στη χώρα και την ανάγκη να πρόκειται για μια συμπεριληπτική κυβέρνηση.
"Όλα αυτά, επαναλαμβάνω, πρέπει να τα βάλουμε σε ένα οδικό χάρτη" και "αναλόγως των θετικών εξελίξεων αντιδρούμε και εμείς θετικά ως Ευρωπαϊκή Ένωση" πρόσθεσε, λέγοντας πως "αυτό είναι το μήνυμα που φέρνω και από τα κράτη της περιοχής και ειδικότερα από τον Πρόεδρο της Αιγύπτου, τον βασιλιά της Ιορδανίας και τον Πρόεδρο των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων".
Κληθείς να σχολιάσει τι αναμένει η ΕΕ από την νέα κατάσταση πραγμάτων στη Συρία, ο ΠτΔ αναφέρθηκε στην εδαφική ακεραιότητα της Συρίας, "την προστασία του συνόλου του πληθυσμού μια συμπεριληπτική κυβέρνηση χωρίς αποκλεισμούς, η διασφάλιση του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των θρησκευτικών ελευθεριών", κάνοντας λόγο για εξελίξεις από τις οποίες "θα πρέπει να εξαρτάται και η βοήθεια που θα δώσει η Ευρωπαϊκή Ένωση".
Το δεύτερο σημαντικό σημείο για την Κύπρο, συνέχισε, "είναι η ανάγκη να κινηθούμε μαζί με τα κράτη της περιοχής".
"Θέλω να επαναλάβω ότι η απομάκρυνση του Άσαντ μαζί με την απομάκρυνση κάποιων χωρών που δεν είχαν θετικό ρόλο, είναι μια θετικότατη εξέλιξη και χαιρετίζουμε" είπε, λέγοντας πως το σημαντικό είναι "να διασφαλιστούν αυτά που σας έχω προαναφέρει, να μιλήσουμε για μια ανεξάρτητη χώρα. Ούτε από τη Ρωσία, ούτε από το Ιράν, ούτε φυσικά και από την Τουρκία".
Ο Κύπριος πρόεδρος σημείωσε το ιδιαίτερο ενδιαφέρον που έχει η Κύπρος, καθώς και πως ζητά τον διορισμό ειδικού αντιπροσώπου της ΕΕ για τη Συρία.
"Δεν μπορούμε να διεκδικούμε ρόλο και να μην έχουμε αντιπρόσωπο για το θέμα της Συρίας. Οι εξελίξεις τρέχουν. Πρέπει να είμαστε μπροστά, πρέπει να είμαστε πρωταγωνιστές" όπως είπε.
Η κατάσταση στη Συρία, σύμφωνα με τον Χριστοδουλίδη, "συνδέεται και με το θέμα της συζήτησης για τον ρόλο της Ευρώπης στον κόσμο" καθώς "αν δεν έχουμε ρόλο στη γειτονιά μας, δεν μπορούμε να διεκδικήσουμε τον οποιοδήποτε ρόλο σε άλλη περιοχή".
Αναφέρθηκε στο τι έγινε μετά την Αραβική Άνοιξη, "η οποία χαιρετίστηκε από το σύνολο της διεθνούς κοινότητας και στο τέλος, σε πολλές των περιπτώσεων καταλήξαμε να έχουμε ένα αραβικό χειμώνα" και τόνισε πως "δεν θέλουμε να επαναληφθούν φαινόμενα χειρότερα από αυτά που υπήρχαν".
Ερωτηθείς αν η Κύπρος είχε επαφή με τις νέες αρχές της Συρίας, ο Κύπριος πρόεδρος ανέφερε ότι "η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει σε χαμηλότερο επίπεδο (επαφές), αλλά η Κύπρος, δεν έχουμε καμία επαφή μαζί τους".
Κληθείς ξανά να σχολιάσει την επόμενη μέρα και το μέλλον της ρωσικής παρουσίας στη Συρία, είπε πως "είναι ακόμη νωρίς για να δούμε ποιο θα είναι το μέλλον της Συρίας", κάτι που είπε σχετίζεται με το ερώτημα του τι θα κάνει η Ρωσία, υπογραμμίζοντας πως είναι σημαντικό η Συρία να καταστεί μια ελεύθερη ανεξάρτητη χώρα.
Μετανάστευση
Αναφορικά με τη συζήτηση για το μεταναστευτικό με αφορμή την συνάντηση ομάδας κρατών με πρωτοβουλία της Δανίας πριν τη σύνοδο, στην οποία συμμετείχε και η Κύπρος, ο ΠτΔ ανέφερε πως χαίρεται για τις επισημάνσεις της Προέδρου της Κομισιόν στην καθιερωμένη επιστολή ενημέρωσης για το θέμα στους ηγέτες.
"Μέχρι το επόμενο Ευρωπαϊκό το Μάρτιο, αναμένουμε να λάβουμε συγκεκριμένες αποφάσεις" μέσα από "καινοτόμες ιδέες" που ως ΕΕ "πρέπει να επεξεργαστούμε και να αποφασίσουμε για το θέμα του μεταναστευτικού", το οποίο όπως τόνισε θα αγγίξουν και στο πλαίσιο της πολιτικής συζήτησης για τις εξελίξεις στη Συρία.
Ερωτηθείς για το κατά πόσο στη συζήτηση στην οποία συμμετείχε με τη Δανία, την Ιταλία, τις Κάτω Χώρες, την Ελλάδα, την Πολωνία, την Ουγγαρία, τη Σουηδία, τη Μάλτα και την Τσέχια, και το ενδεχόμενο επιστροφών προσφύγων και αιτητών ασύλου στη Συρία, δεδομένου ότι ήδη 16 χώρες έχουν παγώσει τα αιτήματα ασύλου, ο ΠτΔ θύμισε πως αυτή είναι κάτι που η Κύπρος έκανε "με επιτυχία πριν έξι μήνες".
Η απόφαση αυτή "έφερε αποτελέσματα μαζί με κάποιες άλλες κινήσεις που κάναμε σε συνεργασία με την Πρόεδρο της Επιτροπής", με αποτέλεσμα να "έχουμε σταματήσει την κάθοδο μεταναστών μέσα από τις θαλάσσιες οδούς". "Έχουμε ακόμη θέμα σε σχέση με την κάθοδο μέσω Τουρκίας και τη διέλευση στις ελεύθερες περιοχές μέσω της πράσινης γραμμής" πρόσθεσε, σημειώνοντας πως εκεί υπήρχε μείωση αλλά "θέλουμε να τερματιστούν".
Υπογράμμισε πως αυτή τη στιγμή το θέμα είναι οι "εθελοντικές επιστροφές" τις οποίες "κανείς δεν μπορεί να σταματήσει", και πρόσθεσε πως στην Κύπρο "έχουμε σχεδόν καθημερινά εθελοντικές επιστροφές Σύριων, είτε μέσω του Λιβάνου, είτε μέσω της Ιορδανίας". Σημείωσε πως ο οδικός χάρτης που προανέφερε "πρέπει να αγγίζει και το συγκεκριμένο θέμα, γιατί αντιλαμβάνεστε ότι αν δεν διασφαλιστούν τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των μειονοτήτων στη Συρία" τότε "θα έχουμε ένα νέο κύμα μετανάστευσης".
Συμπεράσματα για διεύρυνση
Ο Κύπριος πρόεδρος εξέφρασε ακόμα την ικανοποίηση του για τα συμπεράσματα σε σχέση με τη διεύρυνση (που εγκρίθηκαν την Τρίτη από το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων και θα εγκρίνουν οι ηγέτες στη σύνοδο κορυφής), "ειδικότερα για την Τουρκία" καθώς "συμπεριλαμβάνονται όλες οι πρωτογενείς και όχι μόνο υποχρεώσεις της Τουρκίας στη βάση και των συμπερασμάτων του Απριλίου του 2024".
"Ακούσαμε δημόσια και την Πρόεδρο της Επιτροπής στην Τουρκία, να μιλά για τις υποχρεώσεις της Τουρκίας που είναι προϋπόθεση για να υπάρξει πρόοδος στις ευρωτουρκικές σχέσεις" πρόσθεσε.
Όπως είπε ο Χριστοδουλίδης, είχε μια πρώτη ενημέρωση κατά τη διάρκεια της Συνόδου του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος για τις συζητήσεις της κ. Φον ντερ Λάιεν στην Τουρκία, "τα μηνύματα που μετέφερε, το τι έλαβε ως απαντήσεις και θα συνεχίσουμε αυτή τη συζήτηση για να δούμε και τα επόμενα βήματα".
Ουκρανία
Ερωτηθείς για τη συζήτηση για την Ουκρανία, ο ΠτΔ ανέφερε πως θεωρεί ιδιαίτερα σημαντική τη συζήτηση που οι ηγέτες θα έχουν με τον Πρόεδρο Ζελένσκι μετά και την εκλογή του Αμερικανού Προέδρου. "Έχω δει και μια συνέντευξη του Ουκρανού Προέδρου στο CNN που παρουσιάζει ένα οδικό χάρτη επίλυσης, αν θέλετε, σε εισαγωγικά-χωρίς εισαγωγικά, του Ουκρανικού" σημείωσε. Σε αυτό το θέμα θα θέσει όπως είπε το ερώτημα "πώς βλέπει ο ίδιος να εξελίσσονται τα πράγματα από πλευράς Ευρωπαϊκής Ένωσης".
"Η στήριξη στην κυριαρχία και εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας είναι κάτι που είναι αδιαπραγμάτευτο, αλλά επαναλαμβάνω δεν πρέπει να αναμένουμε" τις "αποφάσεις που θα ληφθούν στις Ηνωμένες Πολιτείες" σημείωσε, προσθέτοντας πως ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι στην Ευρώπη και στη γειτονιά της ΕΕ. "Επηρεαζόμαστε περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο και για αυτό πρέπει να λάβουμε αποφάσεις σήμερα προληπτικά και όχι να αντιδράσουμε ή να ακολουθήσουμε τις αποφάσεις".
Ερωτηθείς αν μπορεί η ΕΕ να αναλάβει τη στήριξη της Ουκρανίας μόνη χωρίς τις ΗΠΑ, αναφέρθηκε στο δείπνο εργασίας που έγινε την Τρίτη με τον ΓΓ του ΝΑΤΟ, και πως αναμένει οι 27 να ενημερωθούν από τους εταίρους που συμμετείχαν για τα αποτελέσματα της συζήτησης και τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει και το ΝΑΤΟ σε αυτή την προσπάθεια.
Απαιτείται ενίσχυση της στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ
Την ανάγκη ενίσχυσης της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία περνά μέσα από τον τομέα της άμυνας, της ασφάλειας και της ανταγωνιστικότητας, υπογράμμισε ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, προσερχόμενος στη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες.
"Ζούμε σε ένα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον και ως Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα πρέπει να εξαρτόμαστε είτε από τις αποφάσεις είτε από τις επιλογές των όποιων τρίτων κρατών. 'Αρα, η συζήτηση είναι ιδιαίτερης σημασίας, και ειδικότερα, για να δούμε πώς δημιουργούμε εκείνες τις προϋποθέσεις, που ως Ευρωπαϊκή Ένωση να έχουμε πρωταγωνιστικό ρόλο και όχι να ακολουθούμε τις εξελίξεις, όπως συμβαίνει με πολλά θέματα, ειδικότερα σε θέματα εξωτερικής πολιτικής", ανέφερε ο Ν. Χριστοδουλίδης.
Από εκεί και πέρα, για εμάς η συζήτηση για τη Συρία είναι ιδιαίτερης σημασίας. Αναφερόμενος στη Συρία, ο Κύπριος Πρόεδρος τόνισε ότι "αναμφίβολα, όλοι θεωρούμε θετική την εξέλιξη της απομάκρυνσης του 'Ασαντ, αλλά το πιο σημαντικό αυτή τη στιγμή, είναι να δούμε το μέλλον της Συρίας". Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι λιγότερο από 80 χιλιόμετρα από τη Συρία και είναι γι' αυτό τον λόγο που έχουμε υποβάλει και ένα συγκεκριμένο έγγραφο για συζήτηση, μαζί με την Ελλάδα και την Αυστρία, τόνισε ο Ν. Χριστοδουλίδης, υπογραμμίζοντας παράλληλα την ανάγκη να υπάρχει μια κοινή προσέγγιση των 27 μαζί με τα γειτονικά κράτη.
Δεν εκτιμώ ότι θα υπάρξει ιδιαίτερο αμερικανικό ενδιαφέρον για τις εξελίξεις στη Συρία. 'Αρα, ως Ευρωπαϊκή Ένωση, μαζί με τα γειτονικά κράτη, πρέπει να έχουμε μια κοινή πολιτική. Είναι αυτό που θα παρουσιάσω σήμερα, έναν οδικό χάρτη εξελίξεων που θέλουμε να δούμε στη Συρία. Ένα οδικό χάρτη εξελίξεων, που αν υπάρχει ανταπόκριση από πλευράς της συριακής κυβέρνησης, να υπάρχει και ανταπόκριση από δικής μας πλευράς.
Συνεχίζοντας, ο Ν. Χριστοδουλίδης τόνισε ότι με την απομάκρυνση του 'Ασαντ, απομακρύνθηκε και ο πρωταγωνιστικός ρόλος κάποιων τρίτων χωρών στην περιοχή, αλλά δεν θα πρέπει να δούμε τώρα ο ρόλος αυτός να αναπληρώνεται από την Τουρκία. Υπογράμμισε, επίσης, την ανάγκη για κυριαρχία, εδαφική ακεραιότητα, την προστασία των μειονοτήτων και μια συμπεριληπτική κυβέρνηση στη χώρα. "Όλα αυτά, επαναλαμβάνω, πρέπει να τα βάλουμε σε έναν οδικό χάρτη, να δούμε θετικές εξελίξεις και, αναλόγως των θετικών εξελίξεων, να αντιδρούμε κι εμείς θετικά, ως Ευρωπαϊκή Ένωση. Και αυτό είναι το μήνυμα που φέρνω και από τα κράτη της περιοχής. Ειδικότερα, από τον Πρόεδρο της Αιγύπτου, τον Βασιλιά της Ιορδανίας και τον Πρόεδρο των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, με τους οποίους συζητήσαμε το συγκεκριμένο θέμα κατ' επανάληψη αυτές τις ημέρες", πρόσθεσε.
Σε ό,τι αφορά το μεταναστευτικό, ο Ν. Χριστοδουλίδης ο οποίος συμμετείχε σήμερα το πρωί στην άτυπη συνάντηση με τους ηγέτες της Ελλάδας, της Ιταλίας, της Δανίας, της Σουηδίας, της Τσεχίας, της Πολωνίας, της Ολλανδίας, της Μάλτας και της Ουγγαρίας, είπε ότι "μέχρι το επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, τον Μάρτιο του 2025, αναμένουμε να λάβουμε συγκεκριμένες αποφάσεις μέσα από αυτές τις καινοτόμες ιδέες, νέες ιδέες, που, ως Ευρωπαϊκή Ένωση, πρέπει να επεξεργαστούμε και να αποφασίσουμε".
Όπως είπε, το θέμα του μεταναστευτικού είναι άμεσα συνυφασμένο με την πολιτική συζήτηση που θα γίνει στο Συμβούλιο για τις εξελίξεις στη Συρία.
Σχετικά με τη Διεύρυνση, ο Ν. Χριστοδουλίδης εξέφρασε την ικανοποίησή του για τα συμπεράσματα. Ειδικότερα για την Τουρκία, είπε ότι συμπεριλαμβάνονται όλες οι Κυπρογενείς, και όχι μόνο, υποχρεώσεις της Τουρκίας, στη βάση και των συμπερασμάτων του Απριλίου του 2024. "Ακούσαμε δημόσια και την Πρόεδρο της Επιτροπής, στην Τουρκία, να μιλά για τις υποχρεώσεις της Τουρκίας, που είναι προϋπόθεση, για να υπάρξει πρόοδος στις ευρωτουρκικές σχέσεις. Είχα μια πρώτη ενημέρωση, κατά τη διάρκεια της Συνόδου του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, για τις συζητήσεις της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Τουρκία, τα μηνύματα που μετέφερε, το τι έλαβε ως απαντήσεις, και θα συνεχίσουμε αυτή τη συζήτηση, για να δούμε και τα επόμενα βήματα", σημείωσε.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
