Το Καζακστάν, το Ουζμπεκιστάν, το Κιργιστάν και το Τουρκμενιστάν αναγνώρισαν επίσημα την Τουρκία ως "κατακτητή" στην Κύπρο.
Οι χώρες αυτές υποστήριξαν τις Αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ 541 και 550.
Οι σχέσεις της Τουρκίας με τα Κεντρικά Ασιατικά μέλη του Οργανισμού Τουρκογενών Κρατών (OTS) έχουν φτάσει στο χαμηλότερο σημείο τους, καθώς το Καζακστάν, το Τουρκμενιστάν και το Ουζμπεκιστάν δήλωσαν τη στήριξή τους στην κυριαρχία της Κύπρου, ουσιαστικά καταστρέφοντας τις προσπάθειες της Άγκυρας να χρησιμοποιήσει τον OTS ως μέσο αναγνώρισης της κατεχόμενης βόρειας Κύπρου.
Σε κοινή δήλωση στη Σύνοδο Κορυφής Ευρωπαϊκής Ένωσης-Κεντρικής Ασίας στο Σαμαρκάνδη στις 4 Απριλίου, οι τρεις Κεντροασιατικές χώρες υπερψήφισαν ρητά τις Αποφάσεις 541 (1983) και 550 (1984) του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, οι οποίες καταδικάζουν τη δήλωση της αυτοανακηρυχθείσας "Τουρκικής Δημοκρατίας Βόρειας Κύπρου" και καλούν τα μέλη του ΟΗΕ να μην την αναγνωρίσουν.
Η δήλωση αναφέρει: "Η ΕΕ και οι χώρες της Κεντρικής Ασίας επιβεβαίωσαν τη ισχυρή τους δέσμευση στις Αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ 541 και 550 και σημείωσαν ότι η ανάπτυξη των σχέσεών τους εξαρτάται από τη συμμόρφωση με αυτήν την αρχή".
Ενώ οι τουρκοκυπριακές αρχές είχαν αναμένει ότι αξιωματούχοι του OTS θα ταξίδευαν στην κατεχόμενη βόρεια Κύπρο ως βήμα προς την αναγνώριση, αντ’ αυτού είδαν τρεις χώρες μέλη του OTS να ανοίγουν πρεσβείες και να αναβαθμίζουν τις διπλωματικές τους σχέσεις με τη Δημοκρατία της Κύπρου.
Η παράγραφος 4 της δήλωσης τονίζει τη δέσμευση των μερών να σεβαστούν την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα όλων των κρατών στα διεθνή φόρουμ και να αποφύγουν μέτρα που θα παραβιάζουν αυτήν την αρχή.
Το Υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας έχει διατηρήσει αξιοσημείωτη σιωπή για αυτές τις εξελίξεις, μην κάνοντας δημόσιες δηλώσεις ούτε για το άνοιγμα των πρεσβειών στη Λευκωσία ούτε για τη δήλωση της συνόδου, αν και αυτό δεν αποκλείει διπλωματικές πρωτοβουλίες κεκλεισμένων των θυρών.
Η χρονική συγκυρία είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς ακολουθεί την πρώτη ανεπίσημη διάσκεψη για την Κύπρο μετά από τέσσερα χρόνια. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες ανακοίνωσε στις 18 Μαρτίου στη Γενεύη ότι οι συνομιλίες θα επαναληφθούν στα τέλη Ιουλίου, παρά τις προσπάθειες της Τουρκίας και του Τουρκοκύπριου ηγέτη Ερσίν Τατάρ να μπλοκάρουν τις πρωτοβουλίες του ΟΗΕ για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων στην Κύπρο.
Από τη διάσκεψη της Γενεύης το 2021, η Τουρκία και ο Τατάρ αρνούνται να συζητήσουν οποιοδήποτε θέμα με τον ΟΗΕ πέρα από την αναγνώριση της κατεχόμενης βόρειας Κύπρου, προωθώντας τη λύση των δύο κρατών και αξιοποιώντας την επιρροή της Τουρκίας στον OTS για να προωθήσουν αυτήν την θέση.
Ο Τατάρ παρακολούθησε τη σύνοδο του OTS στο Μπισκέκ το 2024 ως "τιμώμενος καλεσμένος", εμφανιζόμενος σε επίσημες φωτογραφίες δίπλα σε άλλους ηγέτες του OTS, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις τόσο από την Κύπρο όσο και από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η τουρκική εφημερίδα "Türkiye” κατέγραψε τις αντιδράσεις σε αυτές τις εξελίξεις. Ο καθηγητής Φαίκ Αλίμπεκμερλι από την Εθνική Ακαδημία Επιστημών του Αζερμπαϊτζάν δήλωσε: "Όλοι περιμέναμε ότι η ΤΔΒΚ θα ενταχθεί στον Οργανισμό Τουρκογενών Κρατών και ότι οι αδελφικές χώρες θα άνοιγαν πρεσβείες εκεί. Για να είμαι ειλικρινής, στην αρχή δεν το πιστέψαμε".
Π.Κ.
