Την "πυξίδα ανταγωνιστικότητας" που έχει ως στόχο την επανεκκίνηση της ευρωπαϊκής οικονομίας τα επόμενα πέντε χρόνια παρουσίασε η πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν με τον Γάλλο αντιπρόεδρο της Επιτροπής Στεφάν Σεζουρνέ.

Σε ένα έγγραφο 27 σελίδων, το οποίο βασίζεται στις ιδέες των εκθέσεων Ντράγκι και Λέτα, η Επιτροπή παρουσιάζει ένα νομοθετικό πρόγραμμα στον τομέα της τεχνολογίας και της καινοτομίας, με περίπου τριάντα μέτρα που αναμένεται να εγκριθούν από τώρα έως το τέλος του 2026.
 
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αναγνώρισε ότι σε μια νέα εποχή έντονων ανακατατάξεων, ανταγωνισμού και προκλήσεων, η ΕΕ δεν μπορεί πλέον να παραμένει απαθής θεατής. Η ΕΕ έχει μείνει πίσω από τις ΗΠΑ στις προηγμένες τεχνολογίες, ενώ η Κίνα κερδίζει τον αγώνα για ηγετική θέση σε ορισμένους νέους τομείς ανάπτυξης. Η βασική αιτία είναι η έλλειψη καινοτομίας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, ανέφερε η Φον ντερ Λάιεν, είναι ότι το 61% της παγκόσμιας χρηματοδότησης για νεοφυείς εταιρείες σε Τεχνητή Νοημοσύνη καλύπτεται από τις ΗΠΑ, το 17% από την Κίνα και μόλις το 6% από την ΕΕ.
 
Η Φον ντερ Λάιεν υπογράμμισε επίσης, ότι το σχέδιό της Επιτροπής που προβλέπει ρυθμιστικές ελαφρύνσεις για τις επιχειρήσεις, δεν σημαίνει εγκατάλειψη των περιβαλλοντικών δεσμεύσεων. "Θέλω να είμαι πολύ σαφής, ότι η ΕΕ παραμένει στην πορεία όσον αφορά τους στόχους της Πράσινης Συμφωνίας", είπε.
 
Συγκεκριμένα, η στρατηγική της Επιτροπής για την ανταγωνιστικότητα βασίζεται σε τρεις πυλώνες για την επόμενη πενταετία. Πρώτον, στην καινοτομία, δεύτερον στη μετάβαση στην εποχή μηδενικών εκπομπών άνθρακα και τρίτον, στη μείωση των υπερβολικών εξαρτήσεων και στην αύξηση της ασφάλειας της αλυσίδας εφοδιασμού σε όλους τους τομείς. Οι τρεις πυλώνες συμπληρώνονται από τη λήψη οριζόντιων θεσμικών και νομικών μέτρων για την απλοποίηση των διαδικασιών και τον βέλτιστο συντονισμό μεταξύ των 27 χωρών μελών και των οργάνων της ΕΕ.
Η Επιτροπή στοχεύει στην απλοποίηση και στη δραστική μείωση του ρυθμιστικού και διοικητικού φόρτου. Συγκεκριμένα, κάνοντας μια προσπάθεια για να καταστούν οι διαδικασίες για την πρόσβαση στα κονδύλια της ΕΕ και τη λήψη διοικητικών αποφάσεων της ΕΕ απλούστερες και ταχύτερες. Επιπλέον, η Επιτροπή θα διευκολύνει την επιχειρηματική δραστηριότητα για χιλιάδες μικρές εταιρείες μεσαίας κεφαλαιοποίησης. Η "πυξίδα ανταγωνιστικότητας" θέτει στόχο μείωσης κατά τουλάχιστον 25% του διοικητικού φόρτου για τις επιχειρήσεις και κατά τουλάχιστον 35% για τις ΜΜΕ.

Η Επιτροπή στοχεύει επίσης στον καλύτερο συντονισμό των πολιτικών σε επίπεδο ΕΕ και σε εθνικό επίπεδο. Η Επιτροπή θα εισαγάγει ένα Εργαλείο Συντονισμού Ανταγωνιστικότητας, το οποίο θα συνεργαστεί με τα κράτη μέλη για να διασφαλίσει την εφαρμογή σε επίπεδο ΕΕ και σε εθνικό επίπεδο κοινών στόχων πολιτικής της ΕΕ, για να προσδιορίσει διασυνοριακά έργα ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος και να συνεχίσει τις σχετικές μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις.
 
Για τη γεφύρωση του χάσματος της καινοτομίας, η Επιτροπή αναφέρει ότι τους επόμενους μήνες θα υπάρξει μια σειρά από "Πράξεις" - "Διατάγματα" που θα ενταχθούν στο στρατηγικό πλαίσιο της πυξίδας. Από την άποψη αυτή, η Επιτροπή θα προτείνει πρωτοβουλίες, μεταξύ άλλων, όπως τη δημιουργία "Gigafactories" για τεχνητή νοημοσύνη, τη δημιουργία ενός νέου οικοσυστήματος για καινοτόμες νεοφυείς επιχειρήσεις, καθώς και δράσεις για προηγμένα υλικά, κβαντικές τεχνολογίες, βιοτεχνολογίες, ρομποτική και διαστημικές τεχνολογίες.
 
Για να αντιμετωπιστούν τα εμπόδια στην ανάδυση νέων εταιρειών, η Επιτροπή προτείνει ένα 28ο νομικό καθεστώς που θα απλοποιήσει τους εφαρμοστέους κανόνες, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών πτυχών του εταιρικού δικαίου, της αφερεγγυότητας, του εργατικού και φορολογικού δικαίου, και θα μειώσει το κόστος της αποτυχίας. Αυτό θα επιτρέψει στις καινοτόμες εταιρείες να επωφεληθούν από ένα ενιαίο σύνολο κανόνων όπου κι αν επενδύουν και δραστηριοποιούνται στην ενιαία αγορά.
 
Η Επιτροπή σχεδιάζει επίσης να δημιουργήσει μια νέα κατηγορία εταιρειών "μεσαίας κεφαλαιοποίησης", μεγαλύτερες σε μέγεθος από τις ΜΜΕ, οι οποίες θα μπορούσαν να επωφεληθούν από ορισμένες ευελιξίες αφιερωμένες στις ΜΜΕ.
 
Στην πρότασή της η Επιτροπή δεν διευκρινίζει το ύψος και τον τρόπο της χρηματοδότησης του σχεδίου της για την ανταγωνιστικότητα. Η Επιτροπή σκοπεύει να δημιουργήσει ένα "Ταμείο Ανταγωνιστικότητας" εντός του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου (ΠΔΠ). Αντίθετα, θα πρέπει να γίνει αναπροσανατολισμός των πόρων προς στόχους ανταγωνιστικότητας αντί να ζητηθεί από τα κράτη μέλη να αυξήσουν τον προϋπολογισμό. Επιπλέον, η Επιτροπή συνιστά την κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων, μέσα από τη δημιουργία μιας Ένωσης αποταμιεύσεων και επενδύσεων, καθώς και την αναζήτηση νέων αγορών για πράσινα και τεχνολογικά εξελιγμένα προϊόντα της ΕΕ. Τέλος, επισημαίνεται η ανάγκη πολιτικής και εμπορικής εξασφάλισης συνεργειών και εταιρικών σχέσεων σε παγκόσμιο επίπεδο, για την απρόσκοπτη εξασφάλιση ροής σπανίων ορυκτών και άλλων πολύτιμων πρώτων υλών που θα καταστήσουν δυνατές τέτοιες εξελιγμένες τεχνολογικές παραγωγές.
 
"Η Ευρώπη έχει όλα όσα χρειάζεται για να πετύχει στον αγώνα προς την κορυφή. Αλλά, ταυτόχρονα, πρέπει να διορθώσουμε τις αδυναμίες μας για να ανακτήσουμε την ανταγωνιστικότητα. Η πυξίδα για την ανταγωνιστικότητα μετατρέπει τις εξαιρετικές συστάσεις της έκθεσης Ντράγκι σε οδικό χάρτη. Τώρα λοιπόν έχουμε ένα σχέδιο. Έχουμε την πολιτική βούληση. Σημασία έχει η ταχύτητα και η ενότητα. Ο κόσμος δεν μας περιμένει. Όλα τα κράτη μέλη συμφωνούν επ' αυτού, ας μετατρέψουμε λοιπόν αυτή τη συναίνεση σε πράξη", δήλωσε η πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.