Στις 2 Απριλίου, ή όπως είναι γνωστή ως: Ημέρα της Απελευθέρωσης, ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε δραστική αύξηση των δασμών σε όλους τους εμπορικούς εταίρους: τουλάχιστον 10% για όλες τις χώρες και πολύ υψηλότερα για ορισμένες. Το κατά πόσον αυτά τα μέτρα θα παραμείνουν σε ισχύ παραμένει ανοιχτό ερώτημα, αλλά ήδη συνιστούν ένα άνευ προηγουμένου σοκ για το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα της μεταπολεμικής εποχής.

Ιστορική στροφή στον προστατευτισμό

Η επιβολή των λεγόμενων "ανταποδοτικών" δασμών τουλάχιστον 10%, οι οποίοι θα τεθούν σε ισχύ αυτό το Σάββατο 5 Απριλίου, σηματοδοτεί δραματική κλιμάκωση της εμπορικής πολιτικής των ΗΠΑ, υπερβαίνοντας ακόμη και τα πιο απαισιόδοξα σενάρια και τις προεκλογικές υποσχέσεις. Πολλοί άλλοι εμπορικοί εταίροι, όπως η Κίνα (34%), η Ευρωπαϊκή Ένωση (20%) και η Ιαπωνία (24%), θα αντιμετωπίσουν ακόμη υψηλότερους δασμούς από τις 9 Απριλίου.
Το Μεξικό και ο Καναδάς είναι από τις λίγες χώρες που διαφεύγουν από αυτούς τους δασμούς, διατηρώντας την αδασμολόγητη πρόσβαση στην αμερικανική αγορά για προϊόντα που συμμορφώνονται με τη συμφωνία USMCA. Εξαίρεση θα αποτελέσουν επίσης η ενέργεια και τα ορυκτά που δεν είναι διαθέσιμα εγχώρια, καθώς και τομείς που ήδη υπόκεινται σε ειδικούς δασμούς (χάλυβας, αλουμίνιο, αυτοκινητοβιομηχανία) ή που θα υπαχθούν σύντομα.

Ρήγμα στο παγκόσμιο εμπόριο

Σύμφωνα με εκτιμήσεις των οικονομολόγων μας, αυτή η αύξηση θα ανεβάσει τον μέσο πραγματικό δασμό στο 26,2% (σε σύγκριση με 2,3% το 2024), στο υψηλότερο επίπεδο εδώ και πάνω από έναν αιώνα. Πρόκειται επίσης για τη μεγαλύτερη αιφνίδια αλλαγή από τον Νόμο Smoot-Hawley του 1930.
Οι ανακοινώσεις αυτές συνιστούν ρήξη με τα πολυμερή εμπορικά πρότυπα (συμπεριλαμβανομένων των κανόνων του ΠΟΕ) και απειλούν να προκαλέσουν έναν φαύλο κύκλο προστατευτικών μέτρων. Παράλληλα, αποδυναμώνουν τις αλυσίδες εφοδιασμού και αυξάνουν την αβεβαιότητα για τις επιχειρήσεις, σε μια περίοδο που ο κίνδυνος γεωοικονομικού κατακερματισμού είναι ήδη υψηλός.

Διαφοροποιημένες επιπτώσεις ανά περιοχή

Οι ασιατικές οικονομίες (Βιετνάμ, Καμπότζη, Ταϊβάν, Μαλαισία και Ταϊλάνδη) – οι οποίες εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το εμπόριο με τις ΗΠΑ – θα επηρεαστούν περισσότερο, βλέποντας τις εξαγωγές τους να φορολογούνται βαριά. Ορισμένες αφρικανικές (Λεσότο, Μαδαγασκάρη) και κεντροαμερικανικές (Νικαράγουα, Ονδούρα) οικονομίες θα επηρεαστούν επίσης σημαντικά, αν και σε μικρότερο βαθμό.

Μεταξύ των μεγάλων οικονομιών, αναμένεται να πληγούν σοβαρά η Νότια Κορέα, η Ιαπωνία, η Κίνα και η Ινδία. Όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ θα αντιμετωπίσουν δασμούς 20%, με τη Γερμανία και την Ιταλία να είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένες.

Το Λονδίνο δεν είναι πλέον μία από τις πέντε πλουσιότερες πόλεις του κόσμου. Μετά τη Μόσχα έχασε το μεγαλύτερο ποσοστό εκατομμυριούχων από οποιαδήποτε άλλη πόλη τα τελευταία χρόνια. Αυτό είναι ένα από τα βασικά συμπεράσματα της ετήσιας έκθεσης της New World Wealth που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό της συμβουλευτικής εταιρείας Henley & Partners.

Σύμφωνα με την έκθεση μόνο πέρυσι, η βρετανική πρωτεύουσα έχασε 11.300 εκατομμυριούχους δολαρίων. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται 18 που είχαν τουλάχιστον 100 εκατομμύρια δολάρια και δύο δισεκατομμυριούχοι.

Αξίζει να σημειωθεί πως η αξιολόγηση έγινε πριν από την πρόσφατη πτώση του χρηματιστηρίου που ακολούθησε την ανακοίνωση των δασμών του Ντόναλντ Τραμπ.

Η έκθεση επισημαίνει επίσης πως από το 2014 το Λονδίνο έχει χάσει το 12% των πλουσιότερων κατοίκων του. Η πτώση αυτή οφείλεται μεταξύ άλλων: στις αυξήσεις φόρων, στην αυξανόμενη κυριαρχία της Αμερικής και της Ασίας στον παγκόσμιο χώρο υψηλής τεχνολογίας, το Brexit και την πτώση της αξίας της λίρας. Σημαντικό ρόλο έχει παίξει και η "φθίνουσα πορεία" του Χρηματιστηρίου του Λονδίνου που κάποτε ήταν η μεγαλύτερη αγορά στον κόσμο ενώ πλέον κατατάσσεται στην 11η θέση παγκοσμίως. Από την άλλη η Μόσχα έχει χάσει 25% των εκατομμυριούχων της, κυρίως λόγω της εισβολής στην Ουκρανία το 2022.

Σε απόλυτους αριθμούς όμως, το Λονδίνο έχει χάσει περισσότερους από οποιαδήποτε άλλη πόλη. Περίπου 30.000 έχουν φύγει τα τελευταία δέκα χρόνια, ενώ την Μόσχα έχουν εγκαταλείψει 10.000.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ εξέδωσε χθες, Τρίτη, εκτελεστικό διάταγμα που αποσκοπεί να εμποδίσει να επιβληθούν πολιτειακοί νόμοι, οι οποίοι υιοθετήθηκαν για να μειωθεί η χρήση ορυκτών καυσίμων και να καταπολεμηθεί η κλιματική αλλαγή.

Η κίνηση αυτή είναι η πιο πρόσφατη από μια σειρά προσπαθειών της κυβέρνησης Τραμπ να αυξήσει την εγχώρια παραγωγή ενέργειας και να εμποδίσει πολιτικές, των οποίων ηγούνται σε μεγάλο βαθμό Δημοκρατικοί, για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα. Λίγες μόνον ώρες νωρίτερα ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος Τραμπ είχε υπογράψει άλλο διάταγμα με στόχο να αυξηθεί η παραγωγή άνθρακα στις ΗΠΑ.

Με αυτό το εκτελεστικό διάταγμα ο Αμερικανός πρόεδρος έδωσε εντολή στην υπουργό Δικαιοσύνης των ΗΠΑ Παμ Μπόντι να εντοπίσει πολιτειακούς νόμους για την κλιματική αλλαγή, για τις πρωτοβουλίες ESG (σ.σ.: Περιβαλλοντικής, Κοινωνικής και Διοικητικής στρατηγικής), για την περιβαλλοντική δικαιοσύνη και τις εκπομπές άνθρακα, και να αναλάβει δράση για να τους μπλοκάρει.

"Πολλές πολιτείες έχουν θεσπίσει, ή βρίσκονται στη διαδικασία θέσπισης, επιβαρυντικών και ιδεολογικά υποκινούμενων πολιτικών για την ‘κλιματική αλλαγή’ ή την ενέργεια, οι οποίες απειλούν την αμερικανική ενεργειακή κυριαρχία και την οικονομική και εθνική μας ασφάλεια", αναφέρεται στο εκτελεστικό διάταγμα.

Ο Τραμπ επικαλέστηκε κυρίως νόμους στη Νέα Υόρκη και το Βερμόντ που επιβάλλουν πρόστιμο στις εταιρείες ορυκτών καυσίμων για τη συμβολή τους στην κλιματική αλλαγή, την περιβαλλοντική πολιτική της Καλιφόρνια για τον περιορισμό των αερίων του θερμοκηπίου και δικαστικές αγωγές από πολιτείες με στόχο να λογοδοτήσουν ενεργειακές εταιρείες για τον ρόλο τους στην υπερθέρμανση του πλανήτη.