Του Κώστα Ράπτη

Ο Φρανσουά Μπαϊρού, τέταρτος πρωθυπουργός τον οποίο διόρισε ο Εμανουέλ Μακρόν μετά την επανεκλογή του στην προεδρία και δεύτερος μετά τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές του καλοκαιριού του 2024, πραγματοποίησε την "ηρωική έξοδό” του, χάνοντας την ψηφοφορία για την επιβεβαίωση της εμπιστοσύνης της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης προς την κυβέρνηση. Είναι ο πρώτος πρωθυπουργός της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας ο οποίος ανατρέπεται μετά από ψηφοφορία που έχει προκαλέσει ο ίδιος - αλλά τουλάχιστον μπορεί να έχει την ικανοποίηση ότι άντεξε περισσότερο από τους τρεις μήνες της πρωθυπουργίας του άμεσου προκατόχου του, Μισέλ Μπαρνιέ.

Οι δρόμοι για την ουσιαστική επίλυση της κυβερνητικής κρίσης είναι στην πραγματικότητα όλοι κλειστοί. Μία ριζοσπαστική, αλλά διόλου πιθανή, λύση θα ήταν, όπως επιδιώκει η Ανυπότακτη Γαλλία στο αριστερό άκρο του κοινοβουλευτικού φάσματος, η παραίτηση του ίδιου του ενοίκου των Ηλυσίων, εφόσον οι επιλογές του όχι απλώς απορρίπτονται η μία μετά την άλλη, αλλά και συντελούν (όπως συνέβη με την πρωτοβουλία προκήρυξης των πρόωρων εκλογών) στην εμβάθυνση της κρίσης. Θα αποτελούσε κάτι τέτοιο την επανάληψη του άλλου μοναδικού προηγουμένου της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας, ήτοι την παραίτηση του Σαρλ ντε Γκωλ το 1969, μετά την ήττα του σε δημοψήφισμα. Όμως, βρισκόμαστε πλέον στον αντίποδα της γκωλικής λογικής, η οποία στήριζε την "μοναρχική” θεσμική ισχύ του αρχηγού του κράτους στην διαρκή επιβεβαίωσή της στην κάλπη.

Μία άλλη λύση θα ήταν βέβαια η εκ νέου διάλυση της Εθνοσυνέλευσης με την προκήρυξη βουλευτικών εκλογών. Θεσμικά κάτι τέτοιο είναι πλέον εφικτό, εφόσον έχει παρέλθει δωδεκάμηνο από την προηγούμενη πρόωρη εκλογική δοκιμασία, όμως πολιτικά ουδείς αναμένει κάποιο νέο δεδομένο από την κάλπη, πέραν ίσως της επιβεβαίωσης της δημοσκοπικής πρωτιάς της ακροδεξιάς και της περαιτέρω αποδυνάμωσης του φιλικού προς τον πρόεδρο χώρου. Η πολιτική σκηνή της Γαλλίας εμφανίζεται παραλυτικά τριχοτομημένη ανάμεσα στον Εθνικό Συναγερμό των Λεπέν-Μπαρντελά, την κεντρώα-κεντροδεξιά συμπολίτευση και το πάλαι ποτέ Νέο Λαϊκό Μέτωπο Σοσιαλιστών, Πρασίνων και Ανυπότακτης Γαλλίας, που πρακτικά έχει ήδη διασπαστεί. (Η εξαγωγή του μοντέλου συνεργασίας κεντροαριστεράς και αριστεράς και σε άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της δικής μας, έχει πληγεί προτού "περπατήσει”).

Ο εκτός Ανυπότακτης Γαλλίας χώρος της (κεντρο)αριστεράς, με πρώτους τους Σοσιαλιστές, εμφανίζεται ως η τελευταία διαθέσιμη εφεδρεία, δηλώνοντας την προθυμία του να ενταχθεί σε μια νέα κυβερνητική πλειοψηφία, υπό τον όρο ότι θα αναδείξει τον νέο πρωθυπουργό. Κάτι τέτοιο, όμως, ρισκάρει την αποχώρηση από τη συμπολίτευση των Ρεπουμπλικανών της κεντροδεξιάς.

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν αναζητά τον πέμπτο πρωθυπουργό σε λιγότερο από δύο χρόνια ο οποίος θα κληθεί να αντιμετωπίσει τα δημοσιονομικά προβλήματα της χώρας - και δεν υπάρχουν προφανείς υποψήφιοι με αρκετές πιθανότητες επιτυχίας. 

Ο Φρανσουά Μπαϊρού θα παραιτηθεί την Τρίτη, εννέα μήνες μετά την ανάληψη της θέσης του, αφού δεν κατάφερε να κερδίσει την υποστήριξη των κομμάτων για το σχέδιο μείωσης του ελλείμματος. Ο Μπαϊρού είχε αντικαταστήσει τον Μισέλ Μπαρνιέ, έναν βετεράνο της κεντροδεξιάς, ο οποίος επίσης παραιτήθηκε αφού μετά την πρόταση μομφής που κατέθεσαν τα κόμματα τον Δεκέμβριο. 

Χωρίς προφανή λύση στο κοινοβουλευτικό αδιέξοδο, ορισμένα κόμματα, συμπεριλαμβανομένης της ακροδεξιάς της Μαρίν Λεπέν, ζητούν πρόωρες βουλευτικές εκλογές, αλλά ο Μακρόν φέρεται να είναι ανένδοτος. Οι σύμμαχοί του υποστηρίζουν ότι μια νέα εκλογική αναμέτρηση δεν θα αντιμετώπιζε τις διαιρέσεις στη γαλλική πολιτική και θα κινδύνευε να παραδώσει περισσότερη εξουσία στην ακροδεξιά. 

Λίγο μετά την ήττα του Μπαϊρού στην ψηφοφορία τη Δευτέρα, το γραφείο του Μακρόν ανακοίνωσε ότι θα διορίσει νέο πρωθυπουργό τις επόμενες ημέρες, δείχνοντας ότι ο πρόεδρος δεν θα καταφύγει σε εκλογές και θέλει να κινηθεί γρήγορα.

Αλλά καμία από τις επιλογές δεν φαίνεται καλή για τον Μακρόν.

"Θέλω μια κυβέρνηση της Αριστεράς και των Οικολόγων", δήλωσε ο επικεφαλής του Σοσιαλιστικού Κόμματος (PS), Ολιβιέ Φορ, μετά την πτώση της κυβέρνησης Μπαϊρού.

"Θέλω μια κυβέρνηση της Αριστεράς και των Οικολόγων που θα έρθει και θα προτείνει μια σειρά από λύσεις στο Κοινοβούλιο, και στη συνέχεια θα πρέπει να αποφασίσει το Κοινοβούλιο. Και τότε θα δούμε αν μπορούμε να βρούμε πλειοψηφία ή όχι", είπε ο Φορ στο τηλεοπτικό δίκτυο TF1.

Ερωτηθείς για ενδεχόμενο τηλεφώνημα του Εμανουέλ Μακρόν σχετικά με την κενή θέση του Ματινιόν, ο πρώτος γραμματέας του Σοσιαλιστικού Κόμματος απάντησε: "Όχι, όχι ακόμη".

Σύμφωνα με το προεδρικό μέγαρο, ο Μακρόν θα ορίσει τον διάδοχό του Φρανσουά Μπαϊρού "τις επόμενες ημέρες".

Ο Μπαϊρού αναμένεται να παρουσιάσει την παραίτησή του αύριο, Τρίτη, στον Γάλλο πρόεδρο.

Λίγα λεπτά μετά την πτώση του Φρανσουά Μπαϊρού, το Ελιζέ ενημέρωσε ότι ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν "έλαβε γνώση" της κατάστασης και ότι θα ορίσει τον διάδοχό του "τις επόμενες ημέρες".

Ο Μπαϊρού αναμένεται να παρουσιάσει την παραίτησή του αύριο, Τρίτη, στον Γάλλο πρόεδρο.

Ο Μακρόν θα πρέπει να βρει τώρα ένα πρόσωπο που να είναι επαρκώς αποδεκτό ή έστω ανεκτό, τουλάχιστον για ένα μέρος της κοινοβουλευτικής αντιπολίτευσης, ώστε να μην τον ρίξουν αυτόματα τα κόμματα. 

Η Ανυπότακτη Γαλλία, στο αριστερό άκρο της Εθνοσυνέλευσης ζητεί παραίτηση Μακρόν, ενώ η γαλλική ακροδεξιά, ο Εθνικός Συναγερμός, απαιτεί πρόωρες βουλευτικές εκλογές.

Οι Σοσιαλιστές από την πλευρά τους δηλώνουν έτοιμοι να κυβερνήσουν και οι Οικολόγοι ζήτησαν συνάντηση  των ηγετών των αριστερών κομμάτων με τον πρόεδρο πριν από τον διορισμό πρωθυπουργού. Οι Σοσιαλιστές και οι Οικολόγοι παροτρύνουν τον Μακρόν να διορίσει έναν δικό τους στο Ματινιόν.